Bulgaristan basınında Türkiye (1990-1994)

Abstract

ÖZET Türklerle Bulgarlar yalnızca yakın komşu olmalarından değil, Osmanlı Devleti'nin, yaklaşık beş asır bu topraklarda hüküm sürmesinden dolayı da çok yalan temaslarda bulunmuşlardır. Bulgaristan, tarihî ihtiraslarından ve Türkiye'nin, bu topraklarda bıraktığı soydaşları ile ilgilenmesinden dolayı, Güney komşusunu hep bir düşman olarak görmüş ve yıllar boyu onun aleyhine çalışmıştır. Türk aleyhtarı politikanın yürütülmesinde, zamanın Bulgar basını da büyük rol oynamıştır. 10 Kasım 1989, Bulgaristan'ın hayatim tamamen değiştiren bir tarih olmuştur. Bütün bu değişiklikleri, yeni Bulgar basınında da görmek mümkündür. Yaklaşık 45 yıl süren komünizim sistemi çökmüş ve yerini demokrasi süreci almıştır. Bulgaristan'ın siyasî ve sosyo-ekonomik durumunda, bir çok değişiklikler meydana gelmiştir. Tek partili sisteme son verilerek, çok partili sistemin başlatılmasıyla birlikte, Bulgaristan Sosyalist Partisi'nin yanısıra birçok yeni parti kurulmuştur. Bunların arasında Hak ve özgürlükler Hareketi, eski Bulgar komünistleriyle aşın milliyetçilerine karşı, büyük bir mücadele vermek zorunda kalmış ve bu mücadeleden basan ile çıkmıştır. 1984-1989 yıllan arasında Türkiye ile Bulgaristan arasında, gergin bir dönemin yaşanmasına rağmen, 1990'dan sonra şimdiye kadar görülmemiş sıcak ilişkiler başlamıştır. Komünizmin yok oluşundan sonra pazar ekonomisine giren Bulgar ekonomisi, tamamen alt üst olmuştur. Bulgaristan'ın bu geçiş sürecini daha kolay atlatabilmesi amacıyla, Türkiye yardım elini uzatmış ve Türk işadamları bir çok yatırımlar yapmıştır. Düne kadar birbirini yeterince tanımayan Türk ve Bulgar halkı, komşu ziyaretlerine başlamış ve tanışmaya imkân bulmuştur. Türk ve Bulgar devlet adamlar, bir çok alanda işbirliği yapmak üzere anlaşmalar imzalamış ve birlikte çalışma projeleri hazırlamışlardır. Türk ve Bulgar askerî yetkilileri de, bu tür anlaşmalarda bulunmuştur. Fakat Türkiye ve Bulgaristan arasındaki bütün bu olumlu gelişmelere rağmen, aşın Bulgar milliyetçileri, Türk düşmanlığına dayanan eski politikalarım devam ettirmektedirler. Türkiye'ye, Osmanlılardan yadigâr kalan, Bulgaristan Türklerine karşı yürütülen Bulgar politikası da pek değişmemiştir. Bilhassa Pomak Türkleri'nin durumu daha da kötüleşmiştir. Bulgaristan'daki soydaşlar ile ilgilenen Türkiye ise, aşın Bulgar milliyetçileri tarafından, Bulgaristan'ın içişlerine karıştığına ve Bulgar topraklarında gözü olduğuna dair suçlanmıştır. Bulgar basım, 10 Kasım 1989'dan soma sütunlarında, daha çok Türkiye'nin dış politikası ile ilgili haberlere yer vermiştir. Bir çok gazete ve mecmua, Türkiye'nin, Bosna- Hersek, Makedonya, Yunanistan gibi, Balkan ülkeleriyle olan politikasını da yalandan takip etmiştir. V

SUMMARY Turkey and Bulgaria closely contracted not only they are both close neighbours but Ottomans ruled on these territories about five centuries. Since historical ambitions and Turkey has been interested in the people of the same race on these territories, Bulgaria felt its Southern neigbour as an enemy and worked against Turkey. In those years Bulgarian press played an important role in the proposing of policy against Turkey. The date of November 10 th, 1989 has completely changed the life of Bulgaria. Bulgarian press has reflected all these changes. The communism system, lasted forty-five years, collapsed and instead of this, Democrasy process has taken its place. There has been a lot of changes in Bulgarians political and social and economic situation. Since it has been passed from the totalitarian party system to the mass party system, many parties have been founded. In those parties Bulgarian-Turkish party, Rights and Freedom Movement, had to struggle against old Bulgarian Communists and nationalist fanatics and succeeded in this war. Between Turkey and Bulgaria, which are enemies up to yesterday, has begun warm relationship that haven't seen up to now. Bulgarian economy, which enters the market economy, after the communism had annihilated, completely roughed. As Bulgaria overcome this passing process more easily, Turkey gave its hand and Turkish businessmen invested their savings in business enterprises. The general public of Turkish and Bulgarian, who haven't known with each other up to yesterday, have begun visiting with each other and found the opportunity of meeting and getting acquainted with one another. Turkish and Bulgarian soldiers have had this kind of agreements. In spite of the positive developments between Turkey and Bulgaria, nationalist Bulgarian fanatics have been going on their old policy against Turkish Turkish- Bulgarian policy, which was received as a sovenir from Ottoman, hasn't changed so much. Especially, the situation of Pomak Turkish is getting worse Turkey, which has been interested in the people of the same race on these territories, has been blamed interfering in Bulgaria's interior affairs and coveting Bulgarian territory by the nationalist Bulgarian fanatics. Bulgarian press gave places to Turkish foreign policy more after November 10th, 1989. Many newspapers and magazines have followed the policy of Turkey with Balcan countries such as Bosnian and Herzegovina, Macedonia, Greece etc. VI