Adıyaman-Samsat bölgesi sismik aktivitesi ve güncel gerilme/deformasyon analizi

Abstract

Adıyaman-Samsat bölgesi Arap levhasının kuzeyinde, Bitlis Bindirme Zonu'nun güneyinde yer almaktadır. Çalışma alanı karmaşık olmayan bir jeolojiye sahiptir ve tektonik yapısı Arap-Anadolu Levhaları'nın arasındaki çarpışmanın etkisindedir. Bölgedeki önemli fay zonları sol ve sağ yanal doğrultu atımlı faylardır. Bunlar Lice Fay Zonu, Kalecik Fay Zonu, Adıyaman-Samsat Fay Zonudur. Yapılan çalışma ve gözlemler sonucunda bölgenin sismik aktivitesini oluşturan depremlerin genellikle küçük veya orta büyüklükte meydana geldiği gözlemlenmiştir. Bu çalışmada 2009-2018 yılları arasında meydana gelen toplam 434 adet deprem verisi incelenerek bölgedeki sismik aktivite analiz edilmiştir. Deprem faz okumaları yeniden analiz edilerek hareket eden düzlemlerin konumları yeniden belirlenmiştir. Bölgede meydana gelen depremlerin odak mekanizma çözümleri P dalgası ilk hareket yöntemi kullanılmıştır. P dalgası ilk hareket yönteminde M≥3,5 olan 43 adet deprem verisi kullanılarak depremlerin odak mekanizma çözümleri yapılmıştır. Çalışma alanında meydana gelen depremlerin odak mekanizması dağılımlarına bakıldığında, baskın olan mekanizmasın doğrultu atımlı faylanma olduğu görülmektedir. Doğrultu atımlı faylanmalarda ayrıca normal ve ters faylanma bileşeni de görülmektedir. Odak mekanizması çözümlerine bakıldığında, çalışma alanında Samsat Yarımadası'nda ayrı bir değerlendirme yapabilecek kadar çözüm olduğu görülmektedir. Çözümü yapılan depremlerin odak derinliklerinin çok sığ olduğu, yerkabuğunun ilk 10 km'si içerisinde meydana geldiği görülmektedir. Bölgede yapılan çalışmalar sonucunda, Adıyaman-Samsat bölgesindeki depremlerin daha çok karasal kesimlerde, Samsat yarımadasında ve oldukça sığ derinliklerde oluştukları belirlenmiştir. Yapılan arazi çalışmalarında bölgedeki fay zonlarının izleri, topoğrafyada belirgin olmayıp Pliyo-Kuvaterner yaşlı birimler deforme edilmemiştir. Bu anlamda depremlerin oluştuğu fay düzlemleri, Neojen öncesi yaşlı birimlerin içerisinde olup reaktive olmuşlardır.Anahtar Kelimeler: Adıyaman-Samsat, Atatürk Barajı, Deprem Aktivitesi, Tektonik.

Adıyaman-Samsat region is located to the south of the Arabian plate, south of the Bitlis Thrust Zone. The study area has an unalloyed a geology and its tectonic structure is under the influence of the collision between the Arab-Anatolian plates. The major fault zones in the region are left and right lateral strike-slip faults. These are the Lice Fault Zone, the Kalecik Fault Zone, and the Adıyaman-Samsat Fault Zone. As a result of the studies and observations, it was observed that the earthquakes forming the seismic activity of the region generally occur in small or medium size. In this study, a total of 434 seismic data were analyzed between 2009-2018 and the seismic activity in the region was analyzed. The earthquake phase readings were re-analyzed and the positions of the moving planes were re-determined. Focal mechanism solutions of the earthquakes occurred in the region were P wave first motion method. In the first motion method P wave focal mechanism solutions of earthquakes were performed by using 43 earthquake data with M≥3,5. When the distribution of focal mechanisms of earthquakes occurred in the study area, the dominant mechanism is strike-slip faulting. Also, normal and reverse faulting component is observed in the strike slip faulting. Considering the focus mechanism solutions, it is seen that there is enough solution to make a separate evaluation in Samsat Peninsula in the study area. It is observed that the focal depths of the earthquakes are very shallow and occur within the first 10 km of the earth's crust. As a result of the studies carried out in the region, the earthquakes in the Adıyaman-Samsat region were mostly found in continental areas, at Samsat peninsula and at rather shallow depths. In the field studies, the traces of the fault zones in the region were not significant in the topography and the Plio-Quaternary units were not deformed. In this sense, the fault planes in which the earthquakes occur are in the pre-Neogene units and are reactivated.Keywords: Adiyaman-Samsat, Ataturk Dam, Earthquake Activity, Tectonic.