Gülşehri`nin Mantıku`t-Tayr`ı ile Ali Şir Nevayi`nin Lisanü`t-Tayr`ının şekil ve muhteva özellikleri açısından karşılaştırılması

Abstract

Edebiyatımızda mesnevi nazım şekli ile yazılmış birçok edebi eser bulunmaktadır. Mesnevi, edebiyat âleminde, her beyti başlı başına kafiyeli olan uzun nazım şekli olarak tanımlanır.Eski Türk edebiyatındaki mesnevilerimiz araştırılınca görülecektir ki Türklerin, geçmişi çok eskilere dayanan, bir mesnevi yazma geleneği vardır. Bu mesnevileri yazmalarındaki amaç, okuyucuya bilgi vermek, toplumun iyi-kötü yanlarını göstermektir. Mesnevilerin konusu; aşk, kahramanlık, dini ve ahlaki değerlerdir.Çalışmamızda, Gülşehri'nin Mantıku't-Tayr'ı ile Ali Şir Nevayi'nin Lisanü't-Tayr'ının şekil ve muhteva özellikleri yönünden incelenip her iki mesnevinin şekil ve muhteva özellikleri açısından karşılaştırılması yapılmıştır.Tezin birinci bölümünde, Mantıku't-Tayr ve Lisanü't-Tayr mesnevileri hakkında bilgi verilmiştir. İkinci bölümde, mesnevilerin yazarları olan Gülşehri ve Ali Şir Nevayi'nin hayatları ve eserleri anlatılmıştır. Üçüncü bölümde, mesnevilerin şekil özellikleri incelenip her iki mesnevinin şekil özellikleri bakımından karşılaştırılması yapılmıştır. Tezin son bölümünde, mesneviler muhteva özellikleri bakımından incelenmiştir ve her iki mesnevinin muhteva özellikleri bakımından karşılaştırılması yapılmıştır.Anahtar Kelimeler: Mesnevi, Mantıku't-Tayr, Lisanü't-Tayr, Gülşehri, Ali Şir Nevayi, Şekil Özellikleri, Muhteva Özellikleri, İnceleme, Karşılaştırma

A lot of works of art written in mesnevi verse style are found in our Turkish literature. In the world of literature, Mesnevi is defined as a long poem made up of rhymed couplets whereas each couplet is of a different rhyme.Doing researches on mesnevis in old Turkish literature, it can be seen that Turks had an old tradition based on writing mesnevis. The aim of writing mesnevis is to inform the reader and show the good-bad aspects of society. The subject of mesnevis is; love, heroism, religious and moral value.In our work, Gülşehri?s Mantıku?t-Tayr and Ali Şir Nevayi?s Lisanü?t-Tayr?s forms and content features have been analyzed and both mesnevi?s forms and content features have been compared.In the first part of the thesis, information about Mantıku?t-Tayr and Lisanü?t-Tayr mesnevis is given. In the second part, the lives and works of the mesnevi poets Gülşehri and Ali Şir Nevayi are biographed. In the third part, the characteristic forms of mesnevis have been analyzed and both mesnevis? characteristic forms have been compared. In the last part of the thesis, mesnevis are analyzed according to their content features and the comparison of both mesnevis? content features is made.Key words: Mesnevi, Mantıku?t-Tayr, Lisanü?t-Tayr, Gülşehri, Ali Şir Nevayi, Form Features, Content Features, Analysis, Comparison