2-6 yaş arası çocuğu olan annelerin depresyon ve anksiyete düzeyleri ile çocuğun beslenme alışkanlıkları ve durumu arasındaki ilişkinin değerlendirilmesi

Abstract

Şule BÖLÜKBAŞ ÖZDEMİR, 2-6 Yaş Arası Çocuğu Olan Annelerin Depresyon ve Anksiyete Düzeyleri ile Çocuklarının Beslenme Alışkanlıkları ve Durumu Arasındaki İlişkinin Değerlendirilmesi, Kırıkkale Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Beslenme ve Metabolizma Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, Kırıkkale, 2017Araştırmaya Bartın ilinde, 2-6 yaş arası çocuğu olan 195 gönüllü anne katılmıştır. Araştırmanın ana amacı annelerin depresyon ve anksiyete düzeyleri ile 2-6 yaş arası çocuklarının beslenme alışkanlıkları arasındaki ilişkinin tespit edilmesidir. Kesitsel bir araştırma olan bu çalışmada annelere ailenin sosyo-demografik bilgilerini ve çocuğun beslenme alışkanlıklarını içeren 45 soruluk anket formu ile Beck Depresyon Ölçeği ve Beck Anksiyete Ölçeği uygulanmıştır. Anket araştırmacı tarafından yüz yüze görüşme tekniği ile doldurulmuştur. Beck Depresyon Ölçeği ve Beck Anksiyete Ölçeği ise araştırmacı tarafından bilgi verildikten sonra anneler tarafından doldurulmuştur.Çalışmaya dâhil edilen annelerin çocuklarının boy ve ağırlık değerleri, yaşa göre vücut ağırlığı z-skoru ve yaşa göre boy uzunluğu z-koru değerlerine göre incelenmiştir. Çocuklarda kısa-çok kısa boy uzunluğunun oranı (%78) ve kilolu-obez vücut ağırlığının oranı (%60) yüksek bulunmuştur. Bunun nedeni kaliteli proteinleri içeren besinlerin tüketiminin az ve hazır besinlerin tüketiminin fazla olması olabilir. Bununla birlikte çocukların yemeklerini televizyon karşısında veya başka bir şey ile ilgilenirken yemeleri de etkili olabilir. Çocukların beslenme alışkanlıkları temel olarak annelerin depresyon ve anksiyete ölçeklerinden aldıkları puanlar ile karşılaştırılmıştır. Çalışmasının sonucunda annelerin depresyon ölçeğinden aldıkları puan ile çocuklarının yemek yeme yöntemleri arasında istatistiksel açıdan anlamlı bir ilişki olduğu tespit edilmiştir (p=0,014). Depresyon puanı yüksek olan annelerin çocuklarının televizyon karşısında, masal anlatarak veya oyun oynayarak yemek yeme oranları depresyon puanı düşük olan annelerden daha yüksek bulunmuştur. Puanı 0-9 arasında olan annelerin çocuklarının %22.9'u başka bir şey ile ilgilenirken yemek yemekteyken, bu oran puanı 10-63 arasında olan annelerin çocuklarında %40.7'dir. Ancak annelerin depresyon puanları ile çocukları yemek yemediğinde uyguladıkları yöntemler arasında anlamlı bir ilişki saptanmamıştır (p=0.127).Çalışmada annelerin anksiyete düzeyleri ile çocukları yemek yemediklerinde uyguladıkları yöntemler arasında istatistiksel açıdan anlamlı bir ilişki bulunmuştur (0.049). Anksiyete puanı yüksek olan anneler çocukları yemek yemediğinde daha çok zorla yedirme veya ödül veya ceza verme, sinirlenme yöntemlerini kullanmaktadır. Bununla birlikte annelerin anksiyete puanı ile çocuklarının yemek yeme yöntemi arasında istatistiksel açıdan anlamlı bir ilişki bulunmamıştır (p=0.330).Sonuç olarak annelerin depresyon ve anksiyete düzeylerinin çocuklarının beslenme alışkanlıklarını bazı noktalarda etkilediği saptanmıştır. Ancak çocukların beslenme alışkanlığı birçok faktörden aynı anda etkilenebilmektedir. Bu çalışmada ailenin beslenme alışkanlığı sorgulanmamıştır. Yapılan benzer çalışmalarda ailenin beslenme alışkanlığının da çocuğun beslenme alışkanlığını etkilediğini ortaya koymaktadır. Çocuğun beslenme alışkanlığının gelişimini etkilediği düşünülen ailenin beslenme alışkanlığının, psikolojik faktörlerin ve diğer çevresel etmenlerin birlikte değerlendirildiği çalışmalara ihtiyaç vardır. Araştırmamız sonuçlarından yola çıkarak, ülkemizde çocuklarda obezite veya malnutrisyon gibi beslenme bozuklukları ile mücadele edilmesi isteniyorsa önce annelerin bu konuda bilgi ve farkındalık düzeylerinin artırılıp, endişe ve kaygılarının azaltılması gerekir diye önerilebilir. Anahtar kelimeler: Çocuk, Beslenme Durumu, Anne Depresyonu, Anne Anksiyetesi, Yemek Yeme Yöntemi, Besin Tüketimi, Beck Depresyon Ölçeği, Beck Anksiyet Ölçeği.

Şule BÖLÜKBAŞ ÖZDEMİR, Assessment of the Relationship Between the Depression and Anxiety Levels of Mothers who Have Children Between the Ages of 2 and 6 Years Old and the Eating Habits and Situation of Those Children, Kırıkkale University, Institute of Health Sciences, Department of Eating and Metabolism, Master's Degree Dissertation, Kırıkkale, 2017195 voluntary participant mothers who have children between the ages of 2 and 6 were enrolled in the study. The purpose of the study was to determine the relationship between depression and anxiety levels of the mothers and the eating habits of their children. The participant mothers were asked to complete a 45-itemed questionnaire composed of family's sociodemographic characteristics and children's eating habits, Beck Depression Inventory and Beck Anxiety Inventory. The researcher has filled the questionnaire by the face to face interview technique. After than, the mothers were asked to fill the Beck Depression Inventory and Beck Anxiety Inventory by themselves. Height and weight value of the children were given as weight for age z-score and height for age z-score values. The proportion of short to-very short length (%78) and weight to-weight ratio of obese (%78) children are high in children. This may be due to the consumption of foods containing quality proteins and the consumption of fast foods. However, food can also be effective when children's meals are dealing with television or anything else.Eating habits of the children have been evaluated in relation to depression and anxiety scores of the mothers. The results of our study revealed a statistically significant relationship between the mothers' Beck Depression Scores and eating principles of their children (p=0,014). It has been shown that, mothers with high BDSs have higher probability of feeding their children in front of the television, feeding while playing a game or feeding while they are telling a story. While %22.9 of the children with a score of 0-9 were eating while they were dealing with something else, this rate was %40.7in the children of the mothers with a score of 10-63. However, there is no significant relationship between mothers' BDSs and the methods they were using when their child refused to eat (p=0.127). There is a statistically significant relationship between mothers' Beck Anxiety Scores (BAS) and the methods they were using to feed their children when child refused to eat (0.049). Mothers who have higher BASs are more likely to use anger, force, reward or punishment as methods to feed their children. However, there is no statistically significant relationship between mothers' anxiety scores and eating methods of their children (p=0.330).In conclusion; it has been discovered that mothers' depression and anxiety levels significantly affect their children's eating habits. However, there are several factors that can be effective on childrens' eating habits such as; the general eating habits of the family. Similar studies have shown that family's eating habits also affect the child's eating habits. As it has not been questioned in this study, there is a need for further studies which would evaluate multiple factors on eating habits; including family's eating habits, other environmental and psychological factors that are assumed to affect the development of eating habits. Keywords: Child, Nutritional Status, Mother's Depression, Mother's Anxiety, Eating Method, Food Consumption, Beck Depression Scale, Beck Anxiety Scale.