İbn Rüşd`ün Platon yorumu

Abstract

ÖZET Bu çalışma, Aristocu bir düşünür olarak tanınan İbn Rüşd'ün siyasi düşüncelerini, onun tarafından Platon'un Devlet ine düşülen not olan ed-Darûrîfi 's-Siyase: Muhtasar Kitabi 's-Siyase li-Eflâtûn adlı eserinden yola çıkarak ortaya koymayı amaçlamaktadır. Çalışma temel olarak, îbn Rüşd'ün böyle bir eseri yazmaya niçin gereksinim duyduğu, temel siyasi görüşlerinin neler olduğu, birlikte yaşadığı toplumun ve coğrafyanın onun siyasi görüşleri üzerinde ne denli etkili olduğu, daha önceki düşünürlerden nasıl ve ne denli etkilendiği gibi sorulara yanıt aramaya çalışmaktadır. Çalışma dört bölümden oluşmaktadır. Birinci bölüm İbn Rüşd'ün görüşlerinin oluşmasında etkili olan ortamı ve onun metodolojik yaklaşımını; ikinci bölüm îbn Rüşd'ün Devlet 'ten aldığı ve benimsediği görüşleri, üçüncü bölüm İbn Rüşd'ün Devlet 'ten tarafsız bir dille aktardığı ya da karşı çıktığı görüşlerle Devlet 'e ek olarak ileri sürdüğü görüşleri, dördüncü bölüm ise Nikomakhos 'a Etik ve Politika adlı eserler bağlanımda Aristo'nun görüşleri ile İbn Rüşd'ün görüşleri arasında bulunan farklılıkları ve benzerlikleri konu edinmektedir. Aristo'nun Politika' 'sına ulaşamayan İbn Rüşd, Platon'dan aldığı görüşleri Aristocu bir bakış açısıyla yemden dizayn etmiştir. Ama bu onun tümüyle Aristo'ya, ya da Platon'a bağlı kaldığı anlamına gelmemektedir. Yer yer Fârâbi ve Galen gibi diğer düşünürlere göndermeler yapan İbn Rüşd, çoğu zaman da kendi özgün görüşlerini açıkça belirtmiştir. Aynı zamanda bir din bilgini ve hukukçu olan filozof İbn Rüşd'e göre, siyaset bilimi dini ilimler kategorisinde değil, felsefi bilimler arasında ele alınması gereken bir bilim dalıdır. Dolayısıyla o, siyaset bilimi alanındaki yazdığı eseri de bu ilke ışığında kaleme almıştır. Yine de, eser boyunca onun Müslüman kimliğinin izini sürmek mümkündür.

ABSTRACT This study aims to explain political thoughts of Averroes (Ibn Rushd), through his only work in the field of Politics, named Ad-Darûrî fi's-Siyase: Muhtasar Kitabi 's- Siyase li-Eflğtûn, a commentary on Plato's Republic. The study tries to answer some questions: What kind of incentives had caused Averroes to study such a subject? What were his main political thoughts? How had the geographical location of his county and the society within which he lived affected his thoughts? In which manner and to what extent was Averroes affected from the earlier scholars, or philosophers? The study is constructed upon four sections. The first section is about the milieu that affected Averroes' thoughts and about his methodological manner. The second section is about the opinions obtained from Plato's Republic and agreed by Averroes. The third section is about the opinions obtained also from the Republic but quoted impartially or rejected, and the views added on the Republic. As to the fourth section, it is about the similarities and the differences between the views of the two scholars: Aristotle and Averroes, on the ground of the two works of Aristotle, Politics and Nicomachean Ethics, and Averroes' commentary on Plato's Republic. Averroes, who had not reached to Aristotle's Politics, has redesigned the opinions derived from Plato's Republic, through an Aristotelian point of view but it does not mean that Averroes has entirely depended upon Aristotle or Plato. He makes, in placaces, references to some other scholars like Farabi and Galen, and one third of his work consists of his own views. According to Averroes, who is also a religious scholar and a jurist, Politics must not be taken as a branch of religious studies; but of philosophical sciences. Therefore, he had lettered down his work in hand in the light of this principle. Nevertheless, it is possible to trace the evidences of his Muslim identity throughout his work. VI