Dindışı eski Uygurca metinlerin karşılaştırmalı sözvarlığı

Abstract

Bu çalışmada esas olarak 8.-14. yüzyıllar arası dindışı Uygurca metinlerin sözvarlığı ele alınmıştır. Sözcükler üzerine yapılmış açıklamalardan ve karşılaştırmalı küçük bir sözlükten oluşan bu çalışmada Çağatay grubu (Yeni Uygur, Özbek) ve Güney Sibirya grubu (Tuva, Hakas, Altay ve Yakut) Türk dilleri ve San Uygurca esas alınmıştır. Bu gruplara ek olarak San Uygurca da karşılaştırmaya katılmıştır. Tarama kapsamı içerisine aldığımız dillerdeki ölçüt Eski Uygurcaya yakınlıkları olmuştur. Sonuç olarak dindışı Uygurca metinlerde görülen Arapça ve Farsça kelimeler Türkçe, Yeni Uygurca ve Özbekçede yaşarken diğer dillerde bu sözcüklerin yerini Moğolca ve Çince ödünçlemelerin aldığı saptanmıştır. Ayrıca Eski Uygurca kelimelerin bazı ses değişimleri ile en çok görüldüğü dilin Türkiye Türkçesi, en az görüldüğü dilin ise Yakutça olduğu tesbit edilmiştir.

This study basicly consists of a vocabulary o% the secular Uighur texts written 8th and the 14th centuries. The present work contains explanations on lexicon and a small comparative glossary which are based essentially on the Chagatai group (New Uighur, Özbek) and South Siberian group (Tuva, Khakas, Altay and Yakut) of Turkic Languages. The criterion used for the classification of these languages is based on their affinity with Old Uighur. As a result, it is determined that the Arabic and Persian loanwords appearing in the old secular Uighur texts, are still alive in Turkish, Modern Uighur and Uzbekh; however, in the other Turkic languages these loanwords were substituted for the Mongolian and Chinese loanwords. Furthermore, it has been noted that the Old Uighur words, though with some phonetical changes, are mostly found in Turkish, but on the other hand the same words have the lowest frequency in Yakut.