Çağdaş dans sanatında koreografi sürecinin üretici unsurlarına ve yaratıcı yönünde kavramsal yaklaşım

Abstract

ÖZET ÇAĞDAŞ DANS SANATINDA KOREOGRAFI SURECİNİN ÜRETİCİ UNSURLARINA VE YARATICI YÖNÜNE KAVRAMSAL YAKLAŞIM Aylin Ersöz Sanat ve Tasarım, Yüksek Lisans Tezi Çağdaş dans sanatında temel üretici unsurlar, dansçı bedenin hareketleri ve bu hareketlerin mekan, zaman ve enerji bileşenleridir. Birinci bölümde, tezin gerekçe, amaç ve yöntemleri tartışıldıktan sonra ikinci bölümde bu unsurlar ele alınarak dansçı bedenin fiziksel ve somatik nitelikleri, hareket çözümlemeleri, hareketin bileşenlerinden mekan, zaman ve enerji unsurlarının özellikleri ve dansta kullanılması etraflıca tanımlanmış, hareket araştırması ve doğaçlama yöntemleri, koreografîk biçimlendirme araçları, dansta kompozisyonun yapısal unsurları ve kompozisyon yapılan tartışılmıştır. Koreografîk biçimlendirme süreci, sanatsal bir etkinlik olduğundan yaratıcılık içerir. Bu nedenle üçüncü bölümde yaratıcı deha kavramından, yaratıcı öznenin reddedilmesine kadar sanatsal etkinliğe farklı bakışlar içeren felsefi görüşler, yaratıcı etkinliği inceleyen antropolojik ve ruhbilimsel yaklaşımlar araştırılmıştır. Bu görüş ve yaklaşımların ışığında koreograf! sürecinin yaratıcı yönü tartışılmış ve bu sürecin işleyişinin çözümlemesi yapılmıştır. Bu bölümün sonunda çağdaş dans sanatında gerçekleşen yaratıcı yenilikler ele alınmıştır. Çalışmanın dördüncü bölümünde, Merce Cunningham ve Pina Bausch, etkilendikleri ortam ve kaynaklar, koreografîk sürecin mekan ve zaman gibi üretici unsurlarım kullanma şekilleri, dansçı bedenin hareketlerine bakışları, yaratıcı süreci yönetmek için başvurdukları ilkeler ve yöntemler, dansı biçimlendirme ve kompozisyon anlayışları, dans sanatına getirdikleri yaratıcı yenilikler ve bunları gerçekleştirdikleri koreografı çalışmaları bakımından karşılaştırılmış ve tartışılmıştır. Son bölümde tezin araştırma ve tartışmalarının değerlendirilmesinden çıkan sonuçlar ele alınmıştır. Anahtar Kelimeler: Dansçı beden, hareket, koreografı süreci, biçimlendirme, yaratıcılık.

IV ABSTRACT A CONCEPTUAL APPROACH TO THE FUNDAMENTAL ELEMENTS AND THE CREATIVE ASPECT OF THE CHOREOGRAPHY PROCESS IN CONTEMPORARY DANCE Aylin Ersöz Art and Design, M.S. Thesis The fundamental elements of contemporary dance are movements of the dancer body as well as the components of movement such as time, space and energy. In addition to these elements, physical and somatic qualities of the dancer body, movement analysis, features of space, time and energy components and how they are used in dance are defined in the second chapter together with movement exploration and improvisation methods, choreographical forming tools, structural elements of composition and composition structures following the first chapter in which the purpose, the justification and approaches are discussed. As artistic activity, choreographic process requires creativity. For this reason, in the third chapter various philosophical views such as creative genius or rejection of creative subject are explored. Furthermore, anthropological and psychological approaches which investigate creative activity are included. In the light of these approaches the creativity aspect of choreographic process is discussed and analysed. Finally the creative novelties in dance are given at the end of the chapter. In the fourth chapter, the two major choreographers Merce Cunningham and Pina Bausch are analysed and compared through their works, the sources and enviroments they are inspired by, the way they use fundamental elements of choreographic process such as space and time, then- approaches to the movements of the dancer body, principles and methods they use in order to direct the creative process, forming and composing dance, the creative novelty they brought to the dance. In the last chapter, conclusions of the discussions in this study are summarized. Keywords: Dancer body, movement, choreographic process, forming, creativity.