Üretim akışında darboğaz teorisi ve bir uygulama

Abstract

İşletmelerin var oluş sebepleri para kazanmaktır. Her işletmede mutlaka daha çok para kazanmayı engelleyen kısıtların bulunduğunu savunan darboğaz teorisi, bu kısıtların tespit edilip, etkin bir şekilde yönetilmesi ve buna bağlı olarak sistemin çıktılarının arttırılması için geliştirilen bir yönetim felsefesidir. Teori üç ana daldan oluşmaktadır. Bunlar lojistik, başarı ölçüleri ile düşünme ve problem çözme süreçleridir. Lojistik yaklaşımında önemli olan darboğaz kaynakların tespit edilmesi ve verilecek diğer tüm kararların darboğazı daha etkin kılmak amacına bağlanmasıdır. Çünkü darboğaz olmayan kaynakların tam kapasite çalışması, sistemden elde edilecek çıktılara olumlu bir katkıda bulunmayacak, sadece ara stok oluşumuna sebep olacaktır. Diğer yandan darboğaz kaynaklarda yaşanan her kayıp sistemin bütünü için kaybı ifade edecektir. Bu sebeple sistem içindeki darboğazların tespit edilip, bu darboğazlı kaynakların diğer kaynaklar ile senkronize çalışmasını sağlamak gerekmektedir.Darboğaz teorisi konusunda, dünya genelinde pek çok araştırma yapılmış olmasına rağmen, ülkemizde bu yönde yapılan çalışmaların sayısı oldukça azdır. Bu durumdan yola çıkılarak hazırlanan bu çalışmada, darboğaz teorisi konusunda teorik bir çerçeve oluşturulması ve darboğaz teorisinin bir sanayi işletmesinde uygulama sonuçlarının incelenmesi amaçlanmıştır. Bu bağlamda, araştırma örneği olarak seçilen firmada, müşteri siparişlerinin gelmesi ve sevk edilmesi aşamasına kadar ilgili tüm proseslerde toplam 1 yıl boyunca gözlem yapılmış ve birtakım bulgular elde edilmiştir. Sistem içinde yer alan darboğazlar kimi zaman makine, kimi zaman çalışanlar, kimi zamansa üst yönetim kararları olarak tespit edilmiştir. Darboğazlı makinelerin kapasitelerinin arttırılması için molalarda çalışılması ve yeni makine alınması, çalışan motivasyonu için performansa dayalı prim sistemi ve iş basitleştirme-sadeleştirme yönünde uygulamalar, firmanın çıktısını arttırma hedefinde oldukça faydalı olmuştur.Anahtar Kelimeler: Darboğaz Teorisi, Kısıtlar Teorisi, Darboğaz Kaynak Yönetimi.

Existence reason of the companies is to earn the money. The theory of bottleneck denoting the idea that there are constraints preventing the earning money is a philosophy of management which is both developed for managing these constraints effectively by determining them and to be increased the output of the system by depending on these events. The theory consists of three main title: Logistics, measurments of success and thinking processes. What important about logistics approach is to be determined the sources of bottleneck and to be linked of all decisions to the goal that will make the bottleneck more effective. Full capacity working of the sources that is not bottleneck will not contribute positive effects to the outputs providing from the system, only will cause internal partition stock. Furthermore, each loss arising at the sources of bottleneck expresses the loss for complete of the system. Therefore it is vital to be determined the bottlenecks in the system and provided working of these botllenecked sources syncronisally with the other sources.Although there are a lot of searches about the theory of bottleneck world wide , studies about this subject around our country are not enough. At this study which was prepared by considering this condition, it was aimed to be composed a theoretical framework about bottleneck theory and analysed the application results in a manifacturing industry. At the firm that was choosen as a matter of analyse for this reason, all the processes from customer orders to transport the order were observated during one year period and some results were obtained. Determined bottlenecks in the system were obtained time to time as machinery, employees or top management decisions. The applications such as new machinery purchasing, working during break period, bonus system based on performance to increase employee satisfaction and simplfying the work gained rise of company?s output.Keywords: The Theory of Bottleneck, The Theory of Constraints, Management of Bottleneck Resources.