1980 sonrası Türkiye`nin enerji politikası

Abstract

1980 yılında imzalanan 24 Ocak Kararları ile birlikte neoliberalizm ve küreselleşmenin hız kazanması ve 1973'de yaşanan Petrol Krizi sonucunda petrolün güvenilir bir enerji kaynağı olmaktan çıkıp enerji kaynaklarının çeşitlilik kazanmaya başlamasıyla birlikte 1980 sonrası Türkiye'nin enerji politikaları farklılaşmaya başlamıştır. Ülkede özel sektörün de enerji piyasalarındaki varlığı güçlenmiştir. Özellikle doğalgazın enerji karışımına girmesiyle birlikte ülkenin enerjide dışarıya bağımlılığı giderek artmış ve kömür ve hidrolik enerji gibi ülkede potansiyel anlamında bol miktarda bulunan kaynaklardan yeterli düzeyde fayda sağlanamamıştır. Özel sektörün de enerji piyasalarındaki etkisi giderek artmış, ancak özelleştirmeler genel anlamda liyakat temel alınarak yapılmadığından bu durum verimlilik artışlarını beraberinde getirmemiştir. Bu çalışmada 1980 sonrası Türkiye'nin uyguladığı enerji politikaları incelenirken; öncesinde enerji politikalarını etkileyen faktörler ve yenilenemeyen ve yenilenebilir enerji kaynaklarının geçmişten günümüze tüketim, maliyet ve çevresel etkiler anlamında dünyadaki genel durumu okuyucuya sunulmuş ve elde edilen bulguların Türkiye'nin uyguladığı enerji politikalarının değerlendirilmesinde yardımcı olması amaçlanmıştır. Sonrasında ise Türkiye'nin enerji kaynak ve potansiyelleri verilerek, bu veriler ve dünyadaki gelişmeler ışığında Türkiye'nin gelecekte yenilenebilir ve yenilenemeyen kaynaklar bağlamında uygulayabileceği enerji politikaları tartışılmıştır.

With January 24th Decisions signed in 1980; neoliberalism and globalization gained momentum and as a result of the Oil Crisis in 1973, the oil began to quit as a reliable energy source and energy sources started to diversify and Turkey's energy politics began to differentiate after 1980's. The presence of private sector in energy markets in the country had strengthened. Especially with the introduction of natural gas into the energy mix, the country's foreign dependence on energy increased steadily and there was no adequate benefit got from resources like coal and hydraulic energy which are potentially available in large quantities in the country. The impact of the private sector on energy markets also increased gradually, but this did not lead to productivity gains since privatizations are not generally carried out based on merit. In this study, while the energy policies implemented by Turkey after 1980 are examined; before that the factors that are affecting the energy policies and the general state of the non-renewable and renewable energy resources in the world in terms of past daily consumption, cost and environmental effects of them are presented to the reader and the findings are aimed at helping to evaluate the energy policies implemented by Turkey. After that, Turkey's energy resources and potentials are given, and with the light of these data and actual developments in the world, in the context of non-renewable and renewable energy resources in the country, the energy policies that Turkey can implement in the future are discussed.