Çalışma yaşamındaki iş stresinin depresyon ve benlik saygısı ile ilişkisi: Okulöncesi, ilkokul, ortaokul ve lise öğretmenleri üzerine bir uygulama

Abstract

Çalışma hayatının olağan akışında, yoğun iş ortamının bireylerde oluşan stres ve psikolojik gerilim bireylerin dikkatini dağıtmakta ve performansını düşürmektedir. Bunun neticesinde psikolojisi bozulmuş ve benlik saygısında düşme yaşamış bireyler örgüte bağlılık ve aidiyet duygusunu yitirebilmekte, tükenmişlik sendromundan işten ayrılmaya kadar uzanan zincirleme reaksiyonlara sebebiyet verebilmektedir.Günümüzde her alanda olumsuz etkileri yaşanmakta olan stresin, eğitim alan genç nesillere rehberlik, öğretmenlik yapan bireyleri hedef alması durumunda yaşanabilecek olumsuzluklar sadece öğretmenleri değil gençleri de etkileyecektir. Dolayısıyla benlik duygusu rencide olmuş, stres sonucu depresyon yaşayan öğretmenlerin performansı düşeceğinden bu durum doğrudan eğitimin kalitesine yansıyacaktır. Bu durumun araştırma neticeleri ile ortaya konulması öğretmenlerin stresle mücadele etme ve bu konuda gerekli rehberliğin verilmesi gibi konularda bir kısım önerilerin tespitine de müsaade edecek, eğitim sistemindeki verimlilik kaybı önlenebilecektir.Araştırma Burdur İli Merkez İlçesinde Milli eğitim kurumlarına bağlı okullarda okulöncesi, ilkokul, ortaokul ve lise kurumlarında çalışan 204 öğretmenin katılımı ile gerçekleştirilmiştir. Verilerin toplanmasında 21 maddeli Beck Depresyon Envanteri, 63 maddeli Rosenberg Benlik Saygısı Ölçeği'ne ait benlik saygısı alt boyutunun 10 maddesi ve 35 maddeli Örgütsel Stres Kaynakları Ölçeği kullanılmıştır. Araştırmada elde edilen veriler IBM SPSS 21 paket programı aracılığıyla Korelasyon Analizi, Bağımsız Örnekler T-Testi, Tek Yönlü Varyans analizi uygulanarak çözümlenmiştir. Karar kriteri olarak p=0.05 anlamlılık düzeyi baz alınmıştır.Elde edilen bulgulara göre araştırmanın tüm hipotezleri doğrulanmış olup depresyon, benlik saygısı ve stres arasındaki ilişkinin anlamlı olduğu saptanmıştır. Ayrıca kadın öğretmenlerin depresyon ve organizasyonda oynana rol ve kişilik yapıları ile ilgili stresi erkek öğretmenler kıyasla daha çok yaşadığı saptanmıştır. Bulgulara göre eğitim düzeyi yüksek olan öğretmenlerin stresi eğitim düzeyi daha düşük olan öğretmenlere kıyasla daha çok yaşadığı saptanmıştır. Kıdem yılı düşük olan öğretmenlerin mesleki gelişme (kariyer) kaynaklı stresi daha yüksek olan öğretmenlere kıyasla daha çok yaşadığı saptanmıştır. Bulgulara göre 0-5 ve 15 yaş üzeri yaş grubundaki öğrenciler ile çalışmakta olan öğretmenlerin işyerinin fiziksel çevre koşullarına bağlı stresi daha diğer öğretmenlere kıyasla daha çok yaşadığı saptanmıştır. Bulgulara göre anaokulu ve lise grubundaki öğrenciler ile çalışmakta olan öğretmenlerin işyerinin fiziksel çevre koşullarına bağlı stresi daha diğer öğretmenlere kıyasla daha çok yaşadığı saptanmıştır.Anahtar Kelimeler: Stres, Benlik Saygısı, Depresyon.

In the ordinary course of working life, stress and psychological stress in individuals in a busy work environment dissipate the attention of individuals and reduce their performance. As a result, the psychology is disturbed and the individuals who have fallen in self-esteem can lose the sense of loyalty and belonging, and can cause chain reactions ranging from burnout syndrome to job separation.Adverse effects that may be experienced in the case of stress, which is experiencing adverse effects in every area today, guidance to younger generations who are educated and targeting teachers, will affect not only teachers but also young people. As a result, the self-esteem is renowned and the performance of teachers who experience stress-related depression decreases, which will directly reflect the quality of education. Putting this out with research results will prevent the loss of productivity in the education system, which will allow teachers to identify some suggestions such as fighting stress and providing guidance on this issue.The research was carried out with the participation of 204 teachers working in the preschool, primary school, junior high school and high school institutions in the schools affiliated to the national education institutions in Burdur Ili Central District. Data were collected using Beck Depression Inventory with 21 items, 10 items from the self-esteem subscale belonging to the Rosenberg Self-Esteem Questionnaire with 63 items and the 35 item Organizational Stress Resources Scale. Data obtained in the study were analyzed by applying correlation analysis, independent samples T-test, one-way analysis of variance through IBM SPSS 21 package program. The decision criterion was based on p = 0.05 significance level.According to the findings obtained, all hypotheses of the research were confirmed and it was determined that the relationship between depression, self-esteem and stress was significant. It was also found that female teachers had more stress and role related to personality and depression played in organization than male teachers. According to findings, teachers with higher education level were found to live more than teachers with lower stress level. Teachers with a low age of retirement were found to live more than teachers with higher occupational development (career) stress. According to findings, it was determined that the teachers who worked with the students in the age groups 0-5 and 15 years old had more stress related to the physical environment conditions of the workplace than the other teachers. According to findings, teachers working with kindergarten and high school students were found to have more stress related to the physical environment conditions of the workplace than the other teachers.Key Words: Stress, Self Respect, Depression