Sokakta yaşayan çocukların aile, sosyal hizmet ve sokak deneyimleri: İstanbul ili örneği

Abstract

Sosyal hizmet mesleği, birey, grup ve toplulukların sosyal değişim ve gelişimi, insanların güçlendirilmesini ve özgürleştirilmesini destekleyen uygulama temelli bir disiplindir. Sosyal hizmetin çevresi içerisinde birey perspektifi çalışmamızın dayanağını oluşturmaktadır. Çocuklarla sosyal hizmet uygulaması sosyal hizmetin temel uygulama alanlarından biridir. Çocuklarla ilgili sosyal hizmet uygulamalarında sokakta yaşayan çocuklar sorununa sosyal hizmet perspektifi içerisinde sorun, sorunun nedeni ve sorunun çözümüne ilişkin değerlendirmelerde bulunulacaktır. Bu çalışma sokak yaşantısına itilmiş çocukların aileleri, hizmet aldıkları sosyal hizmet kuruluşları, sokakta yaşarken karşılaştıkları sorunları çocukların kendi anlatım ve deneyimleri baz alınarak incelenmiştir. Araştırma sokakta yaşayan çocuklar ile ilgili nitel araştırma tasarımını kullanılması tasarlanmıştır. Araştırmada niteliksel boyutun fenomenolojik yaklaşım temeline göre tasarlanmıştır. Araştırma kapsamında İstanbul İlinde sokakta yaşayan çocuklarla ilgili nitel araştırma tekniğinin veri toplama aracı olan derinlemesine görüşme ve odak grup görüşmesi kullanılmıştır. Bu kapsamda araştırmacı tarafından yarı yapılandırılmış görüşme formatında hazırlanan, açık uçlu sorular ile sokakta yaşamaya devam eden 10 çocuk, sokak yaşantısı olan ancak sokakta yaşamayan 5 kişi, sokak çalışmasında bulunmuş 2 meslek elemanı ile görüşme sağlanmıştır. Görüşme sonucunda elde edilen veriler fenomenoloji yaklaşımı ile çözümlenerek bulgular kısmı oluşturulmuştur. Araştırma bulguları özetle; çocukların sokak yaşantısına yönelme nedenleri aile içi sorunlar, okul yaşamından uzaklaşma, sosyal hizmet kurumlarının kapalı kapı sisteminde olması ve akran öğrenmesidir. Çocuklar sokakta yaşamakta iken kontrolsüz bir durumda yaşamakta bu durum çocukların sokakta tehlikelerle karşılaşmalarına neden olmaktadır. Sokakta yaşayan çocukların en temel sorununun barınma sorunu olduğu, çocuklarla ilgili var olan sosyal hizmet kurumlarının çocukları sokak yaşantısından uzaklaştırmadığı gözlemlenmiştir.Anahtar Kelimeler: çocuk, sokak, tehlike, barınma durumu, sokakta yaşayan çocuk, sosyal hizmet

The social work profession is an application-based discipline that promotes the social change and development of individuals, groups and communities, empowerment and emancipation of people. The perspective of the individual within the social service environment is the basis of our study. Social work with children is one of the main application areas of social work. In the social work practices related to children, evaluations will be made on the problem of children living on the streets in the perspective of social work, the cause of the problem and the solution of the problem.In this study, families of children pushed into street life, social service organizations they receive service and problems they face while living in street are examined based on their own narrative and experiences. The research was designed to use qualitative research design related to children living on the street. The research is also designed on the basis of Phenomenological approach of qualitative dimension.Within the scope of the research, in-depth interview and focus group interview, which is a data collection tool of qualitative research technique about children living on the streets in Istanbul, was used. In this context, interviews were conducted with 10 children who continued to live on the streets with open-ended questions prepared by the researcher in a semi-structured interview format, 5 people with street life but not living on the street, and 2 occupational staff who worked in the street. The data obtained at the end of the interview were analyzed with the phenomenology approach and the findings part was formed.Research findings are summarized as; The reasons for children to go to street life are domestic problems, being away from school life, social service institutions being in closed door system and peer learning. While children live on the streets, they live in an uncontrolled situation, which causes them to face danger on the street. It was observed that the main problem of children living on the streets is the housing problem, and that the existing social services institutions do not keep children away from street life.Key Words: child, street, danger, housing, child living on the street, social service