Peyami Safa`nın Yalnızız adlı romanının metin dilbilimsel çözümlemesi

Abstract

One of the successful writers of the Republican period is Peyami Safa (1899-1961). He is known as amaster of psychological novels, stories, but today he is oneof outstanding with his novels. The main topic this writer was untill 1949 year thecantact between West-East and problems, since this year a contradictory betweenspirit and body, what is obvious in novels ? The Ledy Noraliyan's Aranchair? (1949)and we are lonely (1951).The investigaters had investigated Peyami Safa's novels from differentaspects. n our work we shall to analys the novel we are lonely of the writer intextology aspect and investigate in linguistic view so we decided to take PeyamiSafa's we are lonely for search.THE KEY WORDSPeyami Safa, novel investigation, textology. YalnızızI

Cumhuriyet dönemi Türk edebiyatının en başarılı romancılarından biri dePeyami Safa (1899-1961)dır. Daha çok psikolojik betimlemeleriyle tanınan, birçoköykü, deneme, piyes, makale, tercüme, ders kitabı ve romanları bulunan yazar, bugünbu türlerden en çok romanlarıyla dikkat çeker. 1949?a kadar Peyami Safa?nınyapıtlarında egemen konu, Doğu-Batı ikilemi ve bu karşıtlıktan kaynaklanan çeşitlisorunlarken 1949?dan sonra, yapıtlardaki Doğu-Batı sorunu yerini ruh-bedençatışmasına bırakmıştır. Bu dönüşümün izlerine Matmazel Noraliya'nın Koltuğu(1949) ve Yalnızız (1951) adlı eserinde rastlanabilir.Yazar son dönem eserlerinde bu karşıtlığı kahramanların ruhsalçözümlemeleriyle verirken her bir kahramana bir misyon yüklemiş ve okuyucuyu bumisyonun özelliklerine göre kahramanlarla karşılaştırılmıştır. Peyami Safa bu dönemeserlerinde ruhsal çatışmaları ustalıklı bir dille tasvir ederek kendi döneminde ayırtedici bir özellik kazanmıştır. Bu nedenle yazarın eserleri sadece edebiyat boyutuyladeğil, dil kullanımı boyutuyla da değerlendirilebilecek nitelik göstermiştir. Bunoktada edebi eserin dilsel boyutunu ortaya koymak üzere dilbilim türlerindenmetindilbilim ortaya çıkar.Araştırmacılar tarafından Peyami Safa?nın romanları birçok yöndenincelemeye tabiû tutulmuştur. Bu tez çalışmasında yazarın son dönem eserlerinden?Yalnızız? adlı romanına dilbilimsel bir açıyla yaklaşıp metin ve dilin bir aradakullanıldığı metindilbilimsel bir çözümleme yapmaya çalışacağız. Birebir metindenhareketle yazara ait dilsel kullanımları irdeleyen bu alan son yüzyılın en hızlı gelişençalışma alanıdır. Biz de hem dili ustalıkla kullanan hem de metinsel özellikleri birçokyazardan üstün olan Peyami Safa?yı dil yönüyle ?Yalnızız? romanından hareketledeğerlendirmeye tabiû tutacağız.ANAHTAR KEL MELERPeyami Safa, roman çözümlemesi, metindilbilim. Yalnızız.