Hisse senedi getirileri üzerinde makroekonomik değişkenlerin etkisi: BIST uygulaması

Abstract

Bu çalışmanın amacı, makroekonomik değişkenlerin hisse senedi getirilerine olan etkisini araştırmaktır. Bu amaç çerçevesinde çalışma altı bölümde tamamlanmıştır. Birinci bölüm giriş, altıncı bölüm sonuçtur. İkinci bölümde hisse senedinin kavramsal çerçevesi ile hisse senetlerinde risk ve getiri ele alınmıştır. Üçüncü bölüm, hisse senedi getirileri üzerinde etkileri incelenen makroekonomik göstergelere ilişkin değerlendirmeleri kapsamaktadır. Dördüncü bölümde, konu hakkında daha önce yapılmış çalışmaları içeren literatür taraması yer almaktadır. Beşinci bölümde araştırma metodolojisi ve bulgular sunulmuştur. Analiz için Eviews programı kullanılmıştır. Hisse senedi getirilerine etkisi araştırılan makroekonomik değişkenler faiz oranı, enflasyon oranı, para arzı, döviz kuru, altın fiyatı, petrol fiyatı ve işsizlik oranıdır. Çalışma kapsamında 2010:01-2019:12 dönemine ait veriler kullanılmış olup bağımlı ve bağımsız değişkenler arasındaki ilişkinin tespiti için regresyon analizi, ilişkinin yönünü belirlemede Granger nedensellik testi uygulanmıştır. Analiz sonucunda BIST 100 ile işsizlik oranı, altın fiyatı, döviz kuru ve faiz oranı değişkenleri arasındaki ilişkinin ters yönlü olduğu; petrol fiyatı, para arzı ve enflasyon oranı ile BIST 100 arasındaki ilişkinin ise aynı yönde olduğu belirlenmiştir. Ayrıca işsizlik oranından BIST 100'e ve BIST 100'den faiz oranına doğru nedensellik ilişkisi saptanmıştır.

The objective of this study is to investigate the impact of macroeconomic indicators on stock yields. In accordance with this objective, the study was completed in six chapters. The first chapter is introduction, the sixth chapter is the conclusion. In the second chapter, the conceptual framework of stocks, risk and stock yields are discussed. The third chapter covers the evaluations of macroeconomic indicators whose effects on stock yield are subject to analysis. The fourth chapter contains a literature review on the subject that includes previous studies. In the fifth chapter, the research methodology and findings are discussed. Eviews software is used for the analysis. Macroeconomic indicators whose effects on stock yield are investigated are interest rate, inflation rate, money supply, foreign currency, gold price, oil price, and unemployment rate. While the study was conducted, the data for the period 2010:01-2019:12 were used. Regression analysis was used to determine the relationship between the dependent and independent variables, and Granger causality test was used to determine the precedence of the relationship. According to the analysis results, an inverse relationship was observed between the BIST 100 and the variables of unemployment rate, gold, exchange rate and interest rate. It was determined that the relationship between oil prices, money supply and inflation and the BIST 100 to be in the same direction. In addition, a causality relationship between the unemployment rate and the BIST 100 and BIST 100 and the interest rate was determined.