Kazakistan bankacılık sektöründe özelleştirme uygulamaları, karşılaşılan sorunlar ve çözüm önerileri

Abstract

IV ÖZET KAZAKİSTAN BANKACILIK SEKTÖRÜNDE ÖZELLEŞTİRME UYGULAMALARI, KARŞILAŞILAN SORUNLAR ve ÇÖZÜM ÖNERİLERİ Maral TEMİRGALİYEVA Yüksek Lisans Tezi, İşletme Anabilim Dalı Danışman: Doç. Dr, Yıldırım B. ÖNAL 2002, Eylül, 85 Sayfa Dünya ülkelerinin 1970'li yıllarda karşı karşıya kaldıkları makro ekonomik sorunlar, ülkeleri bu sorunlardan kurtulmak amacıyla arayışlara itmiş ve özelleştirme yöntemine bir alternatif olarak başvurulmuştur. Özelleştirme hem gelişmiş hem de gelişmekte olan ülkelerde evrensel bir nitelik kazanmış ve IMF ve Dünya Bankası gibi uluslar arası finans kurumlarının hazırladığı istikrar programlarında önemli bir kavram olarak yerini alınca bu kavram daha da önem kazanmıştır. Bağımsızlığını kazanmasını hemen takiben 1992'de Kazakistan finansal sektörü yeniden yapılandırılmaya başlanmıştır. İlk olarak büyük devlet bankalarının yeniden yapılandırılmasına başlanmış ve piyasaya yeni bankaların girebilmeleri için istenen koşullar zorlaştırılmıştır. İlerleyen yıllarda bankacılık işlemleri, yasal ve düzenleyici çevre modernize edilmeye çalışılmıştır. 1995 ve 1997 yıllan arasında Kazakistan Merkez Bankasının (KMB) işleyişine ilişkin geniş ölçüde düzenleme ve muhasebe değişiklikleri getirilmiş ve KMB'nın ihtiyata ilişkin ve denetleyici yönleri geliştirilmiştir. 1997'nin sonu İtibariyle, uluslararası kabul görmüş düzenleyici ve ihtiyata ilişkin ortam yerleştirilmiştir. Yeniden yapılandırma uygulamaları kamu ve bankacılık kesimi tarafından ancak başka çare kalmadığında kabul edilmektedir. Kazakistan'da yapılan banka yeniden yapılandırılmasından çıkarılabilecek önemli sonuçlar vardır. Birincisi, yeniden yapılandırmanın aşamalı olarak yerine getirilmesi, eksik sermayeli ve faaliyetine devam etmesi zor olan bankaların ortaya bazı tehlikeler çıkararak çalışmalarına devam etmelerine izin vermekte ve bu durum bankacılık sektörünün istikrarım tehlikeye atmaktadır. İkincisi, bankacılık sektörü ve şirketlerin reformu bankacılık sistemininV finansal aracılıktaki rolünü arttırmak ve çalışmalarını güçlendirmekle yakından ilgilenmelidir. Üçüncüsü, bilgi temeli ve muhasebe standartlarının yetersizliği nedeniyle denetsel sürece ağırlık verilmiştir. Dördüncü sonuç AMClerin kuruluş ve işleyişine yöneliktir, (AMC - Asset Management Companies) Aktif Yönetim Şirketleri devlet bankalarından çekilen geri dönmeyen kredileri yönetmek için kurulmuştur. Aktif Yönetim Şirketleri faaliyetine devam etmesi zor olan şirketlerin tasfiyesi ve hızlı kapatılmasından çok şirketlerin yeniden yapılandırılmasına öncelik vermiştir. Sonuncusu, KMB uygun ve tutarlı yeniden yapılandırılma politikaları izlediğinden beri bankacılık sektörünün çöküşünü önlemede başarılı olduğu söylenebilir. Anahtar Kelimeler; Kazakistan, Kazakistan'da Banka Yeniden Yapılandırılması, Kazakistan'da Banka Özelleştirmesi, Kazakistan Bankacılık Sistemi, Aktif Yönetim Şirketleri (AMC).

VI ABSTRACT RESTRUCTURING and PRIVATISATION OF BANKING SYSTEM IN KAZAKHSTAN, PROBLEMS and SOLUTIONS Maral TEMTRGALIYEVA Master Thesis, Business Department Supervisor: Associate Prof. Dr. Yıldırım B. Önal September, 2002, 85 Pages The macro economic problems confronted in several countries in 1970' s let to countries start to search the way of solutions. And privatisation was recognized as an alternative way of solutions. Privatisation is important in a developing countries as well as in a developed countries. It is a very important concept in stabilisation programs of IMF and World Bank. Kazakhstan begun to restructure its financial system immediately following independence in 1992. First concern was to restructure the large state banks and tighten entry requirements for new banks. The government was seeking to modernize banking operations and the legal and regulatory environment. Between 1995 and 1997, regulatory and accounting changes were introduced, and the production and supervisory capabilities of the National Bank of Kazakhstan (NBK) were improved. By the end of 1997^ an internationally acceptable regulatory and pruderitial environment was in place. Restructuring was accepted by government and banking part only when there is no way to do. The experience of Kazakhstan offers serious consequences. First, the phased implementation of the restructuring permitted many undercapitalized and nonviable banks to continue to operate, posing some threat to the stability of the banking systerti. Second, banking and enterprise sector reform should be closely coordinated to strenghten both activities and boost the banking system's role in financial intermediaton. Third, the weak information base and poor accounting standards led to a considerable period of supervisory forbearance. Fourth, the AMC's (Asset Management Companies), formed to manage the stock of nonperforming loans removed from the state banks, gave priority to restructuring enterprises rather than rapidvn closure and liquidation of nonviable enterprises. Finally, the NBK succeeded in preventing a generalized collapse of the banking system, since it followed consistent restructuring policies. Keywords; Kazakhstan, Banking Restructuring in Kazakhstan, Privatisation of Banks in Kazakhstan, Banking System in Kazakhstan, Asset Management Companies (AMC's).