Mesleki araştırma davranışlarında kendini yetkin görme ölçeğinin geliştirilmesi ile ilgili ön çalışma

Abstract

ÖZET MESLEKİ ARAŞTIRMA DAVRANIŞLARINDA KENDİNİ YETKİN GÖRME ÖLÇEĞİNİN GELİŞTİRİLMESİ İLE İLGİLİ ÖN ÇALIŞMA Ergin ÇİĞDEM Yüksek Lisans Tezi Eğitim Bilimleri Anabilim Dalı Danışman: Yard. Doç. Dr. Ragıp ÖZYÜREK Şubat 2002, 63 sayfa Bu çalışma, Mesleki Araştırma Davranışlarında Kendini Yetkin Görme (MAD- KYG) Ölçeğinin geliştirilmesi ile ilgili bir ön deneme çalışmasıdır. Ölçeğin geliştirilme çalışmalarında teorik yönden, Taylor ve Betz'in (1983) Kariyer Kararı Vermede Yetkinlik Beklentisi Ölçeği ile Solberg'in (1994) Kariyer Araştırmasında Yetkinlik Ölçeği model alınmıştır. Bu ölçekle öğrencilerin mesleki tercih yapma sürecinde sergiledikleri araştırma davranışlarındaki yetkinlik inançlarının değerlendirilmesi hedeflenmektedir. MAD-KYG Ölçeğini geliştirmek amacıyla Crites'in (1978) mesleki olgunluk modeli ve Bandura'nın (1997) yetkinlik beklentisinin ölçülmesi ile ilgili görüşleri doğrultusunda madde havuzunun oluşturulması ve bir ön deneme çalışmasının yapılması hedeflenmiştir. Örneklemde, Adana ve İstanbul ilerinden seçilen toplam 483 (ilköğretim 8 ve ortaöğretim 9. sınıf) öğrenci ile çalışılmıştır. Ölçek uygulamaları okul ve alan seçimi yapma durumundaki ve yaşlan 14-15 arasında olan (M=14.92) öğrencilerle gerçekleştirilmiştir. Ölçeğin yapı geçerliliği çalışmaları sonucunda 5 faktörlü bir yapı oluşmuştur. Bu 5 alt ölçekte 29 madde vardır ve bunlar toplam varyansın % 4 1.41 'ini açıklayabilmektedir. Oluşan yapıya göre alt ölçekler ise şu şekilde isimlendirilmiştir: 1. Bileşen Kendini Değerlendirme, 2. Bileşen Kişi ve Kaynaklardan Mesleki Bilgi Toplama, 3. Bileşen Mesleki Olanaklar Yönünden Mesleki Bilgi Toplama, 4. Bileşen Bağımsız Karar Verebilme ve 5. Bileşen Yeniden Hedef Oluşturma. Ancak bu bileşenlerin Crites'in modeline uygunluk göstermediğim anlaşılmaktadır. Bu çalışma gelecekte bu konuda yapılacak çalışmalar için yeni düşüncelerin oluşmasına yardımcı olacak niteliktedir. Yapılacak yeni çalışmalarda özellikle ölçek maddelerinin geliştirilmesi sağlanabilir ve ölçeğin faktör yapısı üzerinde durulabilir. Anahtar Kelimeler: Yetkinlik Beklentisi, Kariyer Araştırması, Kariyer Araştırmasında Kendini Yetkin Görme İnancı, Mesleki Olgunluk, Mesleki Tercih.

IV ABSTRACT A PILOT STUDY TO DEVELOP SELF-EFFICACY SCALE FOR CAREER SEARCH Ergin Çİ?DEM M.A. Thesis Department of Educational Scienses Supervisor: Asst. Prof. Dr. Ragıp ÖZYÜREK Fabruary, 2002, 63 pages In this study, we attempted to develop a Self-Efficacy Scale for career search. This scale is based on the theoretical framework of the Models of Career Decision Making Scale (CDMSE, Taylor and Betz, 1983) and Career Search Self-Efficacy Scale (CSES, Solberg, 1983). By means of this scale, we aimed to find out the self- efficacy beliefs of students in the process of career preferences. In order to develop a career search self-efficacy scale, we aimed at forming an item pool based on the ideas of Crites' (1978) Career Maturity Models and Bandura's (1977) Self-Efficacy Scale, and at carrying out a pilot study. Participants are randomly selected 483 students among those in primary and high schools in Adana and Istanbul. The age of participants is 14 or 15 (Average mean = 14.92). As an instrument, we have developed a 5-graded likert- scale as a result of internal reliability tests. In this scale, there are 29 items constituting 5 subscales and they are able to account for 41.41% of total variance. The scale is composed of 5 components as subscales: 1. Self-appraisal, 2. Gathering occupational information from people or various sources, 3. Gathering occupational information in terms of benefits and facilities of the occupation, 4. Independent decision making, 5. Having a new target. As a result of the analysis, we have found out that the components of the scale do not match with those in Crites' model. We believe that this study maylead to further studies in this field. In further studies, new scale items with new components may be developed. Keywords: Self-Efficacy, Career Search, Career Search Self-Efficacy Beliefs, Career Maturity, Career Prefencies.