Personel başarı değerlemesi ve Çukurova bölgesinde faaliyet gösteren gıda işletmelerindeki uygulamalar üzerine bir araştırma

Abstract

Ill ÖZET PERSONEL BAŞARI DEĞERLEMESİ VE ÇUKUROVA BÖLGESİNDE FAALİYET GÖSTEREN GIDA İŞLETMELERİNDEKİ UYGULAMALAR ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA İlhan TAFLAN Yüksek Lisans Tezi, İşletme Anabilim Dalı Danışman: Doç. Dr. Azim ÖZTÜRK Haziran 2002, 153 sayfa Toplumsal yaşamdaki önemleri gittikçe artan işletmeler, günümüzde yoğun rekabet ortamı içinde etkili bir biçimde yönetilmek durumundadırlar. Bunun için de, en üst düzeydeki yöneticiden en alt kademedeki iş görene kadar tüm personelin işletme amaç ve hedefleri doğrultusunda, belirli bir standardın üzerinde başarı göstermesi gerekmektedir. İşletmedeki basanların sürekliliği, personelinin başarısının yüksekliğine bağlıdır. İşletme personelinin yeteneklerinin ve eksik yönlerinin yöneticilerce bilinmesi ve çalışmalarının gerektiği gibi değerlendirilmesi başarıyı etkileyen temel hususlardır. Böylece tüm işletmelerin, sahip oldukları işgücünü belli aralıklarla ve önceden saptadıkları belli ölçütler çerçevesinde değerlemeleri konusu olan Personel Başarı Değerlemesi, işletmelerde bir gereklilik olarak ortaya çıkmıştır. Yapılması son derece zor fakat gerekli olan bu değerleme işlemi sistemli bir şekilde yapıldığında; personelin yetenekleri şgücü potansiyeli,yapmak zorunda oldukları iş performansı, iş alışkanlıkları ve iş esnasındaki davranışları hakkında geçerli ve doğru bilgiler elde edilecektir. Personelin yakından gözlenmesi ve etkin olarak değerlendirilmesi sonucu elde edilen bu bilgilerin ışığında işletme yöneticileri personelle ilgili terfi,tenzil,iş değiştirme ve işten çıkarma gibi kararlan en doğru şekilde alabilecekleri gibi,işletmedeki eğitim ihtiyaçlarının belirlenmesi Lişgücü planlaması ve ödüllendirme sistemlerinin oluşturulması gibi örgüt için çok önemli olan konularda da yine bu bilgilerden örgütsel amaçlar doğrultusunda en etkin şekilde yararlanabileceklerdir. Aynı zamanda bu çalışma, işletme personelinin kendilerinin zayıf ve kuvvetli yönlerini tanımaları ve kendilerini geliştirecek yönlerini belirlemelerini sağlar. Bu durumda bu çalışma işletme personeline de işlerinde ilerlemeleri ve kariyer hedeflerini gerçekleştirmeleri yönünde ışık tutacaktır.IV Ayrıca bu çalışmanın başarıyla uygulanabilmesi ve bu çalışmadan istenilen verimin elde edilmesi, personelin başarı değerleme süreciyle ilgili hususların tam anlamıyla ortaya konulmasıyla direkt ilgilidir. Yani başarı değerleme çalışmasının, değerlemeyle ilgili ön hazırlık çalışmaları eksiksiz yapılmalı, ayrıca iş analizlerinin ve iş tanımlarının en yüksek kademedeki yöneticiden en alt kademedeki işgörene kadar her personel için tam olarak yapılması sağlanmalıdır. Bunun yanında yine bu çalışmanın objektif olması için tüm işletme personelinin niteliklerinin, işin özellikleri ve işletmenin amaçlan doğrultusunda basan hedeflerinin iyi tespit edilmesi gereklidir. Bu nedenle çalışmamızda önce personel basan değerlemesinin teorik kısmı incelenmiş ve daha sonra da bu teori çerçevesinde bölgemizde yerleşik gıda işletmelerinin bazılanndaki uygulamalar üzerine yapılan bir araştırmaya yer verilmiştir. Çalışmamızın birinci bölümünden sekizinci bölümüne kadar olan yedi bölümünde basan değerleme konusunda gerekli teorik bilgiler sistematik bir sıra içinde verilmiş, başarı değerleme süreci ve basan değerleme sisteminde kullanılabilecek yöntemler, uygulamada karşılaşılan başlıca sorunlan da içerecek şekilde aynntılı bir şekilde açıklanmıştır. Sekizinci bölümde ise, içinde yer aldığımız gıda sektöründeki işletmelerdeki durum ve bu işletmelerden bazılannda uygulanan personel basan değerlemesine ilişkin politikalar detaylı bir anket çalışması vasıtasıyla incelenmeye çalışılmıştır. Teorik bilgilere dayanarak yapılan bu inceleme sonunda elde edilen bilgiler çerçevesinde, inceleme yapılan işletmelerdeki uygulamalarda büyük eksiklikler olduğu tespit edilmiştir. Bu çalışmanın sonuç bölümünde genel bir değerlendirme yapılmış ve tespit edilen sonuçlardan hareketle yararlı olabilecek öneriler sunulmuştur. Anahtar Kelimeler : Personel, Basan, Değerleme, Geliştirme, Hedef

ABSTRACT PERSONNEL EVALUATION AND THE APPLICATIONS AT THE FOOD INDUSTRIAL COMPANIES IN ÇUKUROVA REGION İlhan TAFLAN Master Thesis, Business Department Assoc. Prof. Dr. AzimÖZTÜRK June 2002, 153 pages The companies with increasing importance in social life need to be managed effectively in today's highly competitive world. To achieve the company's targets, each employee at every level must perform above a standard level. The continuance of the company's success, depends on the level of employee success. The success is effected by the management's evaluation of abilities and weaknesses as well as overall performance of the personnel. That is the main reason for personnel performance evaluation,for example; evaluating work periodically within known frame, becoming a necessity in companies. When this difficult but necessary evaluation process is done systematically, employees' abilities, potential, work performance, work habits and behaviours will be understood clearly. The data gathered through close observation and evaluation can be used by management for an objective decision about promotion, demotion, transfer or termination as well as defining training necessities, workforce planning and awarding systems. This evaluation will also help employees to learn about their strengths, weaknesses, how to improve themselves and consequently how to reach their career objectives. The success and efficiency of the performance evaluation are directly related with defining the real work performance of the employees. Preparation for evaluation such as work analysis and job definitions must be completed for personnel at every level. In addition; an objective evaluation can only be performed by understanding employee qualifications and defining work necessities and targets. To accomplish the purpose, this study examines the theory of performance evaluation first, and later presents research about the applications in some food manufacturing companies in Çukurova area.VI In this study from the first part to the eighth part, theorical information which is necessary, about performance evaluation is given systematica, performance evaluation process and the methods can be used in performance evaluation system are also explained in details including the difficulties in application. In the eighth part, the performance evaluation policies, which are applied on some factories in food manufacturing sector that I also work in, are examined by a survey study. At the end of this study which was made by the help of theorical information, it seemed that there were many lacknesses on performance evaluation applications at the factories which the survey had been made. At the conclusion part of this study, the results have been analyzed and some suggestion which can be useful have been presented by this way. Key Words : Personnel, Success, Evaluation, Improvement, Target