Doğum sonrası anne-yenidoğan etkileşimini etkileyen bazı etmenlerin incelenmesi

Abstract

III BÖLÜM VI ÖZET DOĞUM SONRASI ANNE-YENİDOĞAN ETKİLEŞİMİNİ ETKİLEYEN BAZI ETMENLERİN İNCELENMESİ Araştırma, doğum sonrası dönemde anne-yenidoğan etkileşimini etkileyen bazı etmenlerin incelemesi amacı ile tanımlayıcı olarak yapılmıştır. Araştırma, 1 5 Haziran 2002-15 Eylül 2002 tarihleri arasında, İzmir ili, T.C Sağlık Bakanlığı Dr. Ekrem Hayri Üstûndağ Kadın Hastalıkları ve Doğum Hastanesi'nde yürütülmüştür. Araştırma kapsamına 364 anne ve yenidoğan bebekleri alınmıştır. Araştırmanın verileri anne ve yenidoğanların tanıtıcı özelliklerine, etkileşimlerine yönelik bilgileri içeren anket formu ve anne-yenidoğan etkileşimini ölçmek amacıyla Anne-Bebek Etkileşimi Değerlendirme Ölçeği kullanılmıştır. Araştırma verileri, araştırmacı tarafından görüşme ve gözlem teknikleri kullanılarak toplanmıştır. Araştırmada kullanılan araçların iç tutarlılık katsayıları; Anne-Bebek Etkileşimi Değerlendirme Ölçeği (Parent Infant interaction Assesment Scale), ilk temas için; iç tutarlıklık Cronbach alfa değeri.67, 2. gün ölçeği için; iç tutarlılık Cronbach alfa değeri.74 olarak saptanmıştır.112 Elde edilen verilerin değerlendirilmesinde; yüzdelik, iki ortalama arasındaki farkın önemlilik testi, iki eş arasındaki farkın önemlilik testi, tek yönlü ve çift yönlü varyans analizi, ileri analiz bonferroni testi ve korelasyon analizi kullanılmıştır. Toplanan verilerin değerlendirilmesiyle şu sonuçlar elde edilmiştir: Araştırma kapsamına alınan Anne-Bebek Etkileşimi Değerlendirme Ölçeği toplam puan dağılımı incelendiğinde, ilk temas anne-bebek etkileşim toplam puan ortalaması 5.670 ± 2.248, ikinci gün anne-bebek etkileşim toplam puan ortalaması 5.464 ± 2.335 olarak bulunmuştur. Annelerin etkileşim toplam puan ortalamalarının her iki gün (ilk temas ve 2. gün) için. de 5-7 puanlar arasında yoğunlaştığı ve Anne-Bebek Etkileşimi Değerlendirme Ölçeğine göre özel hemşire desteği gereksinimleri olduğu saptanmıştır. Annelerin ilk temas toplam puan ortalamalarını; düşük yapma, son gebeliği isteme, aile-bebek arasındaki bağı güçlendiren yöntemler olarak dokunma ve kucağa alma yöntemlerini önemli bulma durumu etkilerken, son gebelikte problem yaşama, gebelik ve doğumla ilgili bilgi alma, yenidoğan bebeğe ilk dokunma süresi, bebeklerini büyütmede endişe durumunun etkilemediği saptanmıştır. Annelerin 2. gün toplam puan ortalamalarını; son gebeliğinde problem yaşama, gebelik' ve doğumla ilgili bilgi alma, yenidoğan bebeğe ilk dokunma süresi, yenidoğanın büyütülmesinde endişe durumu etkilerken, düşük yapma ve son gebeliğin istenmesi durumunun etkilemediği bulunmuştur. Araştırma sonuçlarına göre; annelerin anne-bebek etkileşim toplam puanlarının orta düzeyde olduğu, anne-yenidoğan etkileşimi konusunda özel hemşire desteğine gereksinim duydukları, ilk temas puanlan arttıkça 2. gün puanlarının da arttığı, annelerin anne-bebek etkileşim toplam puan ortalamalarım; eğitim düzeyi, aile geliri,113 gebelik sayılan, canlı doğum sayıları, eş desteği, yenidoğan bakımında yardım alma, doğum olayım tanımlama, aile-yenidoğan arasındaki bağla ilgili bilgilenme, aile- yenidoğan bağlarını güçlendiren yöntemleri önemli bulma durumunun etkilediği saptanmıştır. Anne-yenidoğan etkileşiminin istendik düzeyde olmadığı ülkemizde, ebe/hemşirelerin anne-yenidoğan etkileşimini bir an önce başlatmanın, kolaylaştırmanın önemli olduğu ve bu amaçla erken emzirme, göz göze iletişim, ten tene temas ve doğum öncesinde erken etkileşimin yararlan konusunda annelerin bilgilendirilmeleri gerektiği önerilmiştir. Anahtar Kelimeler: Bağlanma, Etkileşim, Yenidoğan Donemi

114 ABSTRACT STUDYING SOME OF THE FACTORS AFFECTING POSTNATAL MOTHER-INFANT INTERACTION This research was conducted descriptively to study some of the factors affecting mother-newborn interaction in the postnatal period. It was carried out in Izmir Dr. Ekrem Hayrı Üstündağ Gynecology and Maternity Hospital of Turkish Republic Ministry of Health between the dates of 15 June 2002 and 15 September 2002. For the scope of research 364 mothers and newborns were enrolled. The research data were collected by means of a survey form containing data pertaining to characteristics introducing mothers and newborns and interactions between them and to measure mother-newborn interaction, a Parent-Infant Interaction Assessment Scale was used. Research data were collected by using interview and observation techniques by the researcher. Internal consistency coefficients of the instruments used in the research; Parent- Infant Interaction Assessment Scale, for the first contact; internal consistency Cronbach alpha value was.67.2, for day scale; internal consistency Cronbach alpha value was.74. In the evaluation of data obtained the following tests were used; percentage, independent samples test, paired samples test, oneway and twoway ANOVA, bonferroni test from post-hoc tests and correlation analysis. In the evaluation of data obtained the following results were reached; when the distribution of total scores of mothers' Mother-Infant Interaction Assessment Scale was115 evaluated, mean total scores for the first contact mother-infant interaction was 5.670 ± 2.248, mean total scores for the second day mother-infant interaction was 5.464 ± 2.335. It was determined that mean total scores of mothers for both days (the first contact and the second day) intensified between 5 -7 points and according to Mother-Infant Interaction Assessment Scale they needed special nurse support. It was also detected that while miscarriage, to want the last pregnancy and to find touching and taking into arms important, as methods which enhance the ties between family and infant were affecting the mothers' mean total scores of first contact; to experience problems in last pregnancy, to get information related to pregnancy and delivery, duration of touching the new born infant, concerns in raising infants, did not affect. In addition, while to experience problems in last pregnancy, to get information related to pregnancy and delivery, duration of touching the new born infant and the concerns in raising infants were affecting the mothers' mean total scores of second day; miscarriage and to want the last pregnancy did not affect. According to the results of research it was found that mothers' mean total scores of interaction was intermediate level and a special nurse support is needed in regards to mother-infant interaction, their second day scores raised as the first contact scores increased. It was discovered that mothers' mean total scores of mother-infant interaction was affected by level of education, family's income, number of pregnancies, number of live births, spouse support, to get assistance in newborn care, defining the delivery event, getting informed related to tie between family and infant, to find entire methods which are enhancing the ties between family and infant important.116 Consequently, in our country where mother-newborn interactions are not at the desired level, it is important midwife/nurses to initiate and facilitate mother-newborn interactions as soon as possible and in this regard to educate mothers related to the benefits of early breastfeeding, face to face and eye to eye contact, bodily contact and prenatal early interaction may be suggested. Key Words: Bonding, Interaction, Term of infant.