Fibromiyalji sendromunda serum homosistein düzeyleri ve klinik bulgularla ilişkisi

Abstract

ÖZET Fibromiyalji sendromu (FMS) kronik yaygın ağrı, yorgunluk, uyku kalitesinde bozukluk ve fizik muayene ile belirlenebilen çok sayıda hassas nokta ile karekterize sık görülen bir romatizmal hastalıktır. Hastalığın etyopatogenezinde serotoninerjik mekanizmaların rolü olduğu pek çok araştırmada vurgulanmıştır. Homosistein (Hsy), thiol içeren bir amino asid olup metiyoninin demetilasyonu ile oluşur. Hsy metabolizmasında vitamin B12 ve folatın önemli rolü vardır. Son yıllarda yapılan bir çok araştırmada nöropsikiyatrik hastalıklarda ve bazı enflamatuar hastalıklarda serum veya plazma Hsy düzeylerinin arttığı, vitamin B12 ve folik asit düzeylerinin ise azaldığı gösterilmiştir. Başta depresyon olmak üzere yorgunluk, bilişsel durum ve bellek bozuklukları gibi bir çok nöropsikiyatrik bulgunun vitamin B12 ve folat düzeyleriyle ilişkisi son yıllarda yapılan araştırmalarda sıkça vurgulanmaktadır. Bu çalışmada FMS'lu hastalarda serum Hsy, vitamin B12 ve folat düzeylerinin yaş ve cinsiyetçe eşleştirilmiş kontrol grubuyla karşılaştırılması ve bu parametrelerin düzeylerinin hastalığın klinik bulgularıyla ilişkisinin araştırılması amaçlanmıştır. Çalışmaya 31 FMS'lu bayan hasta ve 17 sağlıklı bayan dahil edildi. Hastaların ortalama yaşlan 39,9±9,2 (21-56) olup, hepsi ACR 1990 fibromyalji sınıflama kriterlerini karşılamaktaydılar. Kontrol grubundaki sağlıklı bayanları ortalama yaşları ise 34,1+8,7 (21-50) yıldı. FMS'lu hastaların ortalama hastalık süreleri 634,7 (1-20) yıl olup, tamamı premenopozal dönemde bulunan bayan hastalardı. Çalışmaya eşlik eden FMS nedeni olabilecek enflamatuar hastalığı olan, halen antidepresan tedavi altında olan, vitamin, lipid düşürücü ilaç tedavisi veya özel diyet programı alan veya gebe olan kadınlar alınmadılar. Hastaların rutin fizik bakıları yapıldı, FMS'na eşlik eden bulgular değerlendirildi ve algometrik olarak total miyaljik skorları ölçüldü. Tüm hastalara Fibromyalji Etki Sorgulaması (FES), Nottinghan Sağlık Profili (NSP), Hamilton Depresyon Skalası (HAM-D) uygulandı. Her iki grupta serum Hsy, kobalamin ve folik asit düzeyleri ölçüldü. Serum Hsy düzeyi ELISA yöntemiyle ölçüldü. Bu yöntemin temeli: L-homosisteinin enzimatik olarak S-adenozil-L-homosistein'e dönüşümü sonucu oluşan anti-SAH antikorlarının düzeyinin saptanmasına dayalıdır. Vitamin B12 ve folik asitdüzeyleri chemi- viüluminescence immunoassay (CLIA) metoduna dayalı uygun kitler kullanılarak ölçüldü. Serum Hsy düzeyleri hastalarda 1 1,7±3,2 umol/L, yaş, cinsiyet ve vücut kitle indeksi eşleştirilmiş kontrol grubunda ise 8,7±2,5 umol/L saptandı. Serum B12 düzeyi hastalarda 218,5±44,4 pmol/L, kontrol grubunda 357,9±41,9 pmol/1, folik asit düzeyi ise hastalarda 8,5±2,6 nmol/L, kontrol grubunda ise 1 1,6±3,2 nmol/L olarak saptandı. Hastalarda saptanan Hsy düzeyi kontrollere göre anlamlı derecede yüksek (p=0,002), vitamin B12 (p=0,0001) ve folat (p=0,002) düzeyleri ise anlamlı derecede düşüktü. Diğer taraftan elde edilen serum değerleri her üç parametre içinde laboratuarca kabul edilen referans değerlerine göre normal sınırlardaydılar. Elde edilen bu serum değerleriyle hastalık klinik parametreleri arasında anlamlı bir korelasyon saptanmadı. Sonuç olarak çalışmamızda FMS'lu hastalarda eşleştirilmiş kontrollerle karşılaştırıldığında yüksek serum Hsy düzeyleri ve düşük vitamin B12 ve folat düzeyleri saptadık. Vitamin B12 ve folat düzeylerinin düşüklüğü serum homosistein düzeylerinin yüksekliğinin sebebi olabilir. Hsy, vitamin B12 veya folat metabolizması FMS'lu hastalarda normal bireylerden farklı olabilir ve serotoninerjik mekanizmalarla olan ilişkisinin FMS'da araştırmaya değer olduğu görülmektedir. FMS'lu hastalarda Hsy- vitamin B12 ve folat metabolizmasının çeşitli enzim polimorfizmlerini de kapsayacak şekilde daha geniş serilerde araştırılması gereklidir. Ayrıca antidepresan rejimlere vitamin B12 ve folat eklenmesinin FMS'da klinik yararlarını araştıran çalışmalar aydınlatıcı sonuçlar sağlayacaktır. Anahtar sözcükler: Homosistein, folat, vitamin B12, kobalamin, serotonin, fibromiyalji ıx

2.ABSTRACT Serum homocysteine in fibromyalgia syndrome: relation with clinical findings Fibromyalgia syndrome (FM) is a common rheumatic disease characterized by chronic widespread pain, fatigue, declined sleep quality and palpable tender points are the hallmark of the disease. In various studies serotoninergic mechanisms are reported as an important factor in the etiopathogenesis of the disease. Homocysteine (Hey) is a thiol-containing aminoacid produced as a result of the demethylation of methionine. Vitamin B12 and folate have important roles in the metabolism of Hey. Increased concentrations of plasma Hey and decreased vitamin B12 and folate levels in various neuropsychiatric and inflammatory diseases has been reported in recent studies. Relationship between vitamin B12 and folate levels with most of the neuropsychiatric symptoms -fatigue, memory difficulties and depression as the most important one- has been frequently stressed in recently published reports. In this study assessment of Hsy, vitamin B12 and folate levels in the sera of patients with FM in comparison to healthy age and sex matched controls and of interrelationship of these parameters with clinical characteristics of the disease has been proposed. Thirty-one patients with FM and 17 healthy matched controls were included into the study. All of the patients met the ACR criteria for the classification of FM and had a mean age of 39.9±9.2 (21-56) years with a disease duration of mean 6.2±4.7 (1-20) years. Controls had a mean age of 34.1±8.7 (21-50) years. All of these women in both groups were pre-menopausal females. Women, who were pregnant or had a history of chronic inflammatory diseases, currently using anti-depressants or vitamins, lipid lowering drugs or under the treatment of a special diet program were excluded. Patients underwent physical examination and total myalgic scores were evaluated using an algometer and Fibromyalgia Impact Questionnaire (FIQ), Nottingham Health Profile (NHP) and Hamilton Depression Scale (HAM-D) were carried out. Hey, cobalamine and folate levels in the sera of all subjects were measured. The serum levels of Hey were measured using ELISA method. This method is based on the determination of anti-SAH antibodies released during the enzymatic reaction converting L-homocystine to adenosyl-L-homocystine. Vitamin B12 and folic acidlevels were measured with chemi-luminescence immunoassay (CLIA) using appropriate kits. Patients had serum Hsy, vitamin B12 and folate levels 11.7±3.2 umol/1, 218.5±44.4 pmol/1, 8.5±2.6 nmol/L, respectively and controls had 8.7±2.5 umol/1, 357.9±41.9 pmol/1 and 11.6±3.2 nmol/1, respectively. Patients had statistically higher levels of Hsy (p=0.002) and lower levels of vitamin B12 (0.0001) and folate (0.002) with respect to controls. None of the measured parameters had a significant correlation with clinical parameters in patients. Consequently, our study demonstrated higher levels of Hsy and lower levels of B12 and folate in FM patients compared to age, body mass index and sex matched controls. Higher levels of Hsy may be the result of low B12 and folate levels in these patients. Hsy and related vitamin metabolism may be effected in FM and it is worth to follow up its relation to serotoninergic pathways. Further researches are needed including gene polymorphisms of related pathways in wide series of FM patients. Additionally, folate supplementation to anti-depressant regimens in FM may provide valuable data. Key words: Homocysteine, folate, vitamin B12, cobalamine, serotonin, fibromyalgia »