Endemik dorystoechas hastata boiss. & heldr. ex bentham uçucu yağının bazı acanthamoeba türleri üzerine amebisid etkisi

Abstract

Acanthamoeba türleri çevrede yaygın olarak bulunan ve Acanthamoeba keratiti, granülomatöz amibik enfeksiyon, kutanöz acanthamoebiasis gibi önemli hastalıklara yol açan özgür yaşayan amip türlerinden biridir. Acanthamoeba türlerinin yol açtığı bu hastalıklara karşı erken dönemde uygulanan kombine tedaviler bulunmasına rağmen, tedavide kullanılan bu ilaçların ciddi yan etkilerinden dolayı ve istenilen aktivite ve selektiviteye sahip olmamalarından dolayı tedavi için yeni ilaç araştırmalarına gidilmiştir. Bu kapsamda içerdikleri pek çok madde grupları nedeniyle yüksek ilaç hammaddesi potansiyeline sahip bitkisel kaynaklardan yararlanmaya karar verilmiştir. Çalışmamızda da bu amaçla yurdumuzda monotipik endemik bir cins ve tür olan Dorystoechas hastata Boiss. & Heldr. Ex Bentham uçucu yağı kullanılmıştır.Neo-clevenger tipi distilasyon düzeneğinde, Avrupa Farmakopesi'ne göre yapılan distilasyonla elde ettiğimiz ve gaz kromatografisi yardımıyla bileşiklerini saptadığımız uçucu yağımızın Acanthamoeba üzerinde amebisid etkisi denenmiştir. Acanthamoeba castellanii trofozoitlerine karşı Dorystoechas hastata uçucu yağının farklı dilüsyonlarıyla 3 tekrarlı olarak yaptığımız bu çalışma sonunda uçucu yağın 40 µg/ml dozu her saatte %100 letal etkili bulunurken, 20 µg/ml dozu da 48. ve 72. saatlerde %100 letal etkili bulunarak anlamlı sonuçlar vermişlerdir.Anahtar kelimeler: Dorystoechas hastata; uçucu yağ; Acanthamoeba; amebisid etki.

Acanthamoeba species are one of the free-living amoeba which are commonly found in the environment and causes serious diseases such as Acanthamoeba keratitis, granulomatous amoebic infection, cutaneous acanthamoebiasis. Although there are combined treatments aganist Acanthamoeba at an early stage of the disease, these agents in the treatment have severe side effects and do not have desired activity and selectivity, so new drug researches began. Because of the plant sources have many groups of substances, they have high potential as pharmaceutical raw materials, so in this scope we decided to take advantage from that. In our study, to this purpose, essential oil of the Dorystoechas hastata Boiss. & Heldr. Ex Bentham which is monotypic genus and species in our country, was used.The essential oil was obtained in Neo-Clevenger-type distillation apparatus, accordance with European standards, and compounds were identified with the aid of gas chromatography, then amebisid effect of the essential oil on Acanthamoeba was tried. In the 3 repetitive study which was done with Dorystoechas hastata essential oil aganist the trophozoites of Acanthamoeba castellanii, the essential oil gave significant results and 40 µg/ml dose of the essential oil was found 100% lethal in all hours and 20 µg/ml dose of the essential oil was found 100% lethal in 48 and 72 hours.Keywords: Dorystoechas hastata; essential oil; Acanthamoeba; amebicide effect.