Fen bilgisi öğretmen adaylarının çevre dostu davranışlarının modellenmesi

Abstract

Bu çalışmanın amacı fen bilgisi öğretmen adaylarının çevreye yönelik olumlu davranışlarının, çevresel kimliklerinin, çevreye yönelik ekosentrik ve antroposentrik tutumlarının incelenmesidir. Öte yandan, bu değişkenlerle birlikte cinsiyet değişkeninin de yer aldığı bir nedensel model kurgulanarak bu değişkenlerin yordayıcılıklarının incelenmesi hedeflenmiştir. 2014-2015 yılının bahar dönemi başında Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölgelerinde yer alan beş devlet üniversitelerinin eğitim fakültelerinde okuyan toplam 576 (407 kadın ve 169 erkek) fen bilgisi öğretmeni adayı çalışmaya katılmıştır. Bu katılımcılara Çevresel Kimlik Ölçeği, Çevreye Yönelik Tutumlar Ölçeği, Çevreye Yönelik Olumlu Davranışlar Ölçeği ve Demografik Bilgi formu içeren bir anket uygulanmıştır. Uygun Örnekleme yöntemi çalışmanın örneklemini oluşturmak için seçilmiştir.Toplanan veriyi analiz etmek için betimsel istatistik olarak ortalama, frekans, yüzde; açıklayıcı istatistik olarak da yol analizi kullanılmıştır. Çalışmanın sonuçlarına göre, fen bilgisi öğretmen adaylarının orta düzeyde çevreye yönelik olumlu davranışlar yaptıkları, güçlü çevresel kimliklere sahip oldukları, çevreye yönelik yüksek ekosentrik tutumlara ve orta düzeyde de antroposentrik tutumlara sahip oldukları görülmüştür. Ayrıca çevresel kimliğin ve doğrudan ve güçlü bir şekilde fen bilgisi öğretmen adaylarının çevreye yönelik olumlu davranışlarını yordadığı belirlenmiştir. Öte yandan cinsiyetin çevre dostu davranışlar üzerinde önemli bir belirleyicilik rolü oynamadığı anlaşılmıştır.

The purpose of this study is to examine the preservice science teachers' proenvironmental behaviors, environmental identity, and ecocentric and anthropocentric attitudes toward environment. In addition, it was aimed to investigate the predictors of these variables. A total of 576 (407 females and 169 males) preservice science teachers enrolling in five public universities' education faculties in Eastern and Southeastern Anatolian Region of Turkey were administered a questionnaire consisting of Environmental Identity Scale, Environmental Attitudes Scale, Proenvironmental Behaviors Scale, and Demographical Questionnaire in spring semester of 2014-2015 educational year. Convenience sampling method was chosen to constitute the sample of this study.In order to analyze the data collected, mean, frequency, percentage as descriptive statistics; and path analysis as inferential statistics were utilized. According to the results of the study, preservice science teachers were engaged in moderate level of favorable environmental behaviors, had strong environmental identity, and possessed high ecocentric but moderate anthropocentric attitudes toward environment. Moreover, environmental identity directly and strongly predicted the preservice science teachers' proenvironmental behaviors. On the other hand, gender did not play significant role in predicting the proenvironmental behaviors.