Kişilik özellikleri ile iş stresi ve tükenmişlik arasındaki ilişkinin belirlenmesine yönelik bir araştırma

Abstract

Bu tezin amacı; işgörenlerin kişilik özelliğinin, iş stresi ve tükenmişlik üzerindeki etkisinin belirlenmesidir. Bu amaç kapsamında Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı personeli üzerinde bir araştırma yapılmıştır. Araştırmanın evrenini Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığına bağlı Bolu, Düzce ve Sakarya illerinde bulunan gündüzlü ve yatılı kuruluşlarda kadrolu ve özel hizmet alımı yoluyla görev yapan 1204 işgören oluşturmaktadır. Araştırmanın örneklem çapı Yamane'nin sosyal bilimler için örneklem çapı belirleme formülü kullanılarak 384 olarak hesaplanmıştır. Örneklem grubu Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı'na bağlı Bolu, Düzce ve Sakarya illerinde görev yapan personel arasından kolayda örneklem belirleme yöntemi kullanılarak seçilmiştir. Örneklem grubundan verilerin toplanmasında anket formu kullanılmıştır. Hazırlanan anket formları 384 personele dağıtılmış 350 anketin geriye dönüşü sağlanmıştır. Geriye dönüşü sağlanan 350 anketin 330 u değerlendirmeye alınmıştır. Anket formu demografik ve kişilik özelliğine ilişkin sorular ile iş stresi ve tükenmişliğe ilişkin ifadeleri içeren dört bölümden oluşmaktadır. Ölçek olarak Freidman ve Rosenman tarafından geliştirilen kişilik envanteri, Aktaş tarafından geliştirilen iş stresi ölçeği ve Maslach tükenmişlik ölçekleri kullanılarak elde edilen verilerin testi istatistik paket programı kullanılarak yapılmıştır. Pearson korelasyon, regrasyon, T ve ANOVA testleri kullanılarak verilerin analizi yapılmıştır. Analiz sonucunda iş stresi ile tükenmişlik puanları arasında pozitif yönde anlamlı bir ilişki bulunmuştur. A tipi kişilik özelliği taşıyanların iş stresi düzeyleri belirli bir oranda tükenmişliklerini etkilerken, B tipi kişilik özelliği taşıyanların iş stresi düzeyleri ise tükenmişliklerini yine belli bir oranda etkilemekte geri kalanı ise diğer değişkenler tarafından etkilendiği düşünülmektedir.

The purpose of this thesis is to determine the worker's personality traits on the effect of work stress and exhaustion. A research has been done on a staff of the Ministry of Family and Social Policies on the basis of this purpose. The population of the research is consists of 1204 workers-staffed and special service procedure working in day/overnight instutions that are under the Ministry of Family and Social Policies in Bolu, Düzce and Sakarya. The sample module of the research has been calculated as 384 by means of Yamane's Formula of determining sample module for social sciences. The sample group has been selected among the staff working for the Ministry of Family and Social Policies in Bolu, Düzce and Sakarya by using the method of determining sample. A questionnaire form has been used in the collection of data's from the sample group. Prepared questionnaire forms have been distributed to 384 staffs and 350 feedbacks of questionnaires have been taken back. The feedbacks of 330 questionnaires of 350 that have been taken back have been assessed. The questionnaire form is comprised of four parts including the question about demographic / personality traits and the questions about work stress and exhaustion whatsoever. As scale, the personality inventory scale developed by Freidman and Rosenman, work stress scale by Aktas and Maslach's exhaustion scale have been used. Datas which have been obtained has been tested through statistical packet program. Pearson correlation, regression, T and ANOVA tests have been used in the analysis of datas. A positively meaningful correlation at between work stress and exhaustion points have been found at the end of the analysis. While the work stress level of the ones carrying type A personality traits affects their exhaustion, work stress level of those carrying type B personality traits affects their exhaustion. As for the rest, it is through they are affected by other variants.