İş doyumunun motivasyona etkisi: Mesleki ve teknik Anadolu lisesi öğretmenleri üzerinde bir araştırma

Abstract

Mesleki ve Teknik Liseler, endüstrileşmekte olan ülkelerin ihtiyacı olan ara elemanları yetiştiren kurumlar olarak büyük önem taşımaktadır. Bu kurumların başarısında en önemli faktör olan öğretmenlerin motivasyonlarını ve iş doyumlarını etkileyen faktörleri bilmek oldukça önemlidir.Bu çalışmanın amacı; Mesleki ve Teknik Anadolu Liselerinde çalışan öğretmenlerin iş doyumları ile motivasyonları arasındaki ilişkiyi ortaya koymaktır. Bu amaçla hazırlanan ölçekler 2018-2019 eğitim öğretim yılında Konya merkez ilçelerinde (Selçuklu, Karatay, Meram) bulunan 268 öğretmene uygulanmıştır. Araştırmaya katılan öğretmenlerin 136'sı (% 50.1) erkek, 139'u (% 49.9) kadındır. Araştırma, tarama modelinde nicel bir çalışmadır.Bu araştırmada, England, Davis, Weiss (1967)'in geliştirip Baycan (1985) tarafından Türkçe'ye çevrilerek geçerlik ve güvenirlik çalışması yapılan (Cronbach alfa = 0,77) `Minnesota İş Tatmini Ölçeği`nin kısa formu ve Aksoy (2006)'ün geliştirdiği `İş Motivasyonu Ölçeği` seçkisiz örnekleme yöntemi ile belirlenen öğretmenlere uygulanmıştır.Araştırmadaki verilerin analizi SPSS 22.0 paket programı ile yapılmıştır. Araştırma sonucunda elde edilen bulguların analizinde ANOVA (Tek Yönlü Varyans Analizi) ve Bağımsız tek örneklemli t-testi kullanılmıştır. ANOVA (Tek Yönlü Varyans Analizi) ve Bağımsız Tek Örneklemli t-testi, 0,05 anlamlılık düzeyinde yorumlanmıştır.Araştırma sonucunda; öğretmenlerin cinsiyetleri, medeni durumları, kurumdaki çalışma süreleri ile iş doyumunun tüm alt boyutları arasında anlamlı bir ilişki bulunamamıştır. İş doyumunun tüm alt boyutlarında en yüksek doyum 25 yaş ve altı gruptadır. Yüksekokul mezunlarının içsel doyumu fakülte mezunlarından yüksektir. Bütün alt boyutlarda en yüksek iş doyumu 0-5 yıl kıdemi olanlarda görülmüştür. `İçsel doyum`, `Dışsal Doyum` ve `İdari Bakımdan Doyum` bakımından meslek dersleri öğretmenlerinin iş doyumu branş öğretmenlerinden daha yüksek bulunmuştur. Aldıkları ücretten memnuniyet durumlarına göre öğretmenler arasında `Duygusal Doyum` bakımından anlamlı bir fark bulunamamıştır. Okulun imkanları ile iş doyumunun tüm alt boyutları arasında pozitif yönlü doğrusal bir ilişki vardır. Öğretmenlerin medeni durumları, öğrenim durumları, mesleki kıdemleri ve kurumdaki çalışma süreleri ile iş motivasyonunun tüm alt boyutları arasında anlamlı bir ilişki bulunamamıştır. Kadın çalışanlar `Yönetim Politikaları ve Uygulamaları` ndan memnuniyeti daha yüksektir. İş motivasyonunun tüm alt boyutlarında en yüksek doyum 25 yaş ve altı gruptadır. `Yönetim Politikaları ve Uygulamaları` alt boyutunda meslek dersleri öğretmenlerinin iş motivasyonları branş öğretmenlerinden daha yüksektir.MTAL' nde çalışan öğretmenlerin `İçsel Doyumları`, `İdari Bakımdan Doyumları` ve `Dışsal Doyumları`, `İşyerinde İlişkileri` ni; `Dışsal Doyumları`, `Yönetim Politikaları ve Uygulamaları` nı; `Duygusal Doyum` ve `Dışsal Doyum` ları, `İşle Bütünleşme` lerini olumlu yönde ve pozitif olarak etkilemektedir. Diğer alt faktörler arasında anlamlı bir ilişki yoktur.Anahtar Kelimeler: İş doyumu, Mesleki ve Teknik Lise, motivasyon, motivasyon kuramları

Vocational and technical high school are crucial for industrializing countries as training semi-qualified workers that they need. It is wery important to know the expectations effecting the motivation and satisfaction of teacher's which are the most important factor for the success of these institutions.The purpose of this study is to reveal the effects of different levels of teacher's expactations on motivation and job satisfaction working at vocational and technical Anotolian High Schools. The scales prepared for this purpose were applied to 268 teachers in the central districts of Konya (Selçuklu, Karatay, Meram) in 2018-2019 academic year. 136 teacher's are male (50.1 %) and 132 (49.9 %) are female who participant in the scale. This resarch is a study in scanning model. In this survey, short form of `Minnesota Work Satisfaction Scale` which was developed by England,Dawis, Weiss (1967) translated to Turkish by Baycan (1985) and done enquiry of its validty and reliability (Cronbach Alpha =0,77) and `Work Motivation Scale` which was developed by Aksoy (2006) were applied to the teacher's who were detected with random sampling method.Analysis of the data in the research was done with the help of SPSS 22.0 package program. ANOVA ( One-Way Analysis of Variance) and t-test (Indipendent Sample t-Test) were used for the analysis of the findings of the resarch. ANOVA ( One-Way Analysis of Variance) and t-test (Indipendent Sample t-Test) were expounded in 0.05 significance level.As a result of the resarch, it hasn't been found a significant relationship between the teachers gender, morital status,working period in the institution and all the sub-dimensions of job satisfaction.The highest level of satisfaction in all sub-dimensions ob job satisfaction is in the group of 25 years old and under. The internel satisfaction of the collage graduates is higher than the faculty graduates. The highest job satisfaction in all sub-dimensions has been seen in 0-5 years seniority. It has been found that the work satisfaction of vocational course teacher is higher than branch teachers in terms of `Internal satisfaction`, `External Satisfaction` and `Administrative Satisfaction`. It hasn't been found a meaningfull difference among the teachers in terms of `Emotional Satisfaction` according to their satisfaction about their salary.There is positive linear relationship between the school's facilities and all sub-dimensions of job satisfaction. It hasn't been found a meaninfull relationship between teachers morital status, educational status, vocational seniority and working period in the instution and all sub-dimensions of job satisfaction. Female employees have higher satisfaction with `Management Policies and Practices`. The highest level of satisfaction of job motivation in all sub-dimensions is in the group of 25 years old and under.In the sub- dimensions of `Management policies and Practices`, job motivation of vocational course teachers is higher than branch teachers.`The internal satisfaction`,`Administrative Satisfaction` and `External Satisfaction` of the teachers working in Vocational and Technical High School effect their `Relationships in the workplace`;`External Satisfaction` affects `Management Policies and Practies`;`Emotional Satisfaction` and `External Satisfaction` affect `Work ıntegration` positively. There is no meaningful relationship among other sub-factors.Keywords: Motivation, Vocal and Technical High School, Work Satisfaction,Motivation Theories