Gama ışınlarına ait sayısal yığılma faktörlerinin soğurucunun atom numarasına göre değişiminin incelenmesi

Abstract

ÖZET Çalışmada, Cs-1 37 kayrağının. 662 kev enerjili gama ışınları kullanıla rak H_0,c(z=6),AJ.(z=1 3), Cu(z=29)veFb(z=82) soğurucu ortamlarının x=1,2,3 kalınlıkları için, sayısal yığılma faktörleri deneysel olarak saptandı ve saptanan sayısal yığılma faktörlerinin, soğurucu ortamın atça numarası(z)*e gö re değişimi incelendi. Çalışmada saptanan sayısal yığılma faktörlerinin, C gi bi hafif elementlerde düşük olduğu, A.l,Cu gibi orta ağır elementlerde yükseldiği ve Pb gibi ağır elementlerde ise düştüğü gözles^i. Sayısal yığılma faktörlerinin ortam kalınlığına göre arttığı ve bu artışın Pb gibi ağır elementlerde yavaş, II, Cu gibi hafif elementlerde ise hızlı olduğu bulundu. Uranyum yataklarının aranması çalışmalarında kullanılan gama logging, density logging ve gama spekturoskopisi yöntemlerinin hesaplama adımlarında, çalışılan yörenin toprak ve kayalarının, sayısal yığılma faktörleri ve etkin atom numarası (Z )*in bilinmesi gerekmektedir. Bu amaçla yapılan ek bir çalışmada, Öçkabaağaç yöresinden alınmış olan toprak örneğinin sayısal yığılma faktörü, çalışmada geliştirilen yöntem ile deneysel olarak saptandı. iyrıca toprak için bulunan sayısal yığılma faktörü ve scğurma katsayısı değerlerinden yararlanarak toprak örneğinin etkin atom numarası(z Jbulundu.Kullanı- lan yöntemin kimyasal analizlerdaı daha hızlı ve pratik olduğu sonucuna varıldi. iü