Acıgöl (Denizli) suyunun asidik liçing işlemlerinde kullanımının araştırılması ve ekonomik kazancın değerlendirilmesi

Abstract

ÖZET Sarıcaoğlu Bölgesi örneklerine asit liçing uygulanmış ve yeni bir uranyum kazanma yöntemi olan HLOrt-NartSO^-HoSO. (HSS) liçing yönteminin uygulanabilirliği, bu amaçla da Acıgöl (Denizli) suyundan yararlanabilme olanakları ince lenmiştir. Çalışılan örneğin uranyum konsantrasyonu, HNO^, HC1CK ve HF asit karışımlarında çözmeden sonra, Iaser-uyar ıml ı fluoresans analiz tekniği ile ölçülmüştür, örneğin minero- lojik analizi polarize mikroskopla, element analizi ise atomik absorpsiyon spektrometresi ile yapılmıştır. Deney lerde kullanılan Acıgöl suyunun analizi de yapılmıştır. Uygulanan liçingden sonra uranyum ekstraksiyon yüzdeleri liç liköründeki uranyum konsantrasyonunun DBM (dibenzoil metan) metodu ile spektrofotometrik analizlerine dayalı olarak belirlenmiştir. öncelikle, H`S04 liçingini etkileyen parametreler incelenmiş ve optimum koşullar olarak, 700 kg HLSO./t asit konsantrasyonu, 70°C liçing sıcaklığı ve 8 saat liçing süresi belirlenmiştir. Oksidant olarak kullanılan ^% ile % 4 civarında bir ekstraksiyon artışı sağlanabilmiş tir. Optimum koşulların uygulanması ile elde edilen uran yum ekstraksiyonu % 45.7' dir. HSS yönteminin uygulana bilirliğinin incelendiği çalışmalarda ise, Na2S04'ın etkinliği araştırılmış ve önemli bir uranyum kazancı sağlanabileceği anlaşılmıştır. Na2S04 kullanımı ile asit tüketiminin azalması sonucu daha ekonomik, daha az korozif daha saf bir liç likörü elde edilebilecektir. Bu yöntemde H2S04 yanında Acıgöl suyunun kullanılabilirliği de araşi tin İmiş ve uranyum ekstraksiyonunun önemli oranda arttı- rılabildiği, ayrıca önemli bir ekonomik kazancın sağlana bileceği belirlenmiştir. Yıkama ile elde edilebilecek artış da gözönüne alındığında % 90'un üzerinde bir uranyum kazancı elde edilebileceği gözlenmiştir.

SUMMARY Acid leaching has been applied to the samples of Sarıcaoğlu Region and the applicability.of > HgOg-NajSOg-f^sOj (HSS) leaching method which is a new method of obtaining uranium and for this purpose the possibilities of profiting by the waters of Acıgöl (Denizli) have been examined. The uranium concentration of the sample worked on, after being dissolved in the mixture of HNO`, HCIO. and HF acides, has been measured by a laser excited fluorescente technique. Its mineralogical analysis has been made by a polarizing microscope and element analysis by atomic absorption spectrometer. The analysis of Acıgöl water used in the experiment, has also been made. After the leaching being applied, the percentages of the uranium extraction have been determined by the DBM (dibenzoil methane) method. In precedence, the parameters effecting, the H`S04 leaching have been examined and as the optimum conditions, 700 kg H2S04/t acid concentration, 70°C leaching tempera ture and 8 hours time of leaching have been determined. By using H`02 as an oxidant, an increase of 4 % of extrac tion has been gained. The uranium extraction which has been obtained by the application of the optimum conditions is 45.7 %. On the examinations of the applicability of HSS method, the effectiveness of Na2S04 has been researched and it has been understood that an important gain of uranium can be secured. As a conclusion of acid consumption decrease by using Na`SO.,a leach liquor more economical, less corrosive and- more pure can be obtained. In this method, besides HgSO. the possibility of using Acıgöl water has also been researched and it has been determined that it could have increased the uranium extraction in an impor tant degree. Taking into the consideration of the increase to be obtained by washing, it has been seen that an increase of 90 % of uranium can be obtained.