Bölgesel hidrojeokimyasal ve jeokimyasal uranyum keşif yöntemlerinin kombinasyonu, bu yöntemlerin Büyük Menderes nehri bölgesinde uygulanması ve verilerin istatiksel analizi

Abstract

ÖZET Uranyum cevher yataklarının aranmasında kullanılan pek çok yöntemler vardır. Bu çalışmada bölgesel uranyum aramaların da kullanılan jeokimyasal ve hidro jeokimyasal yöntemler ince lenmiştir. Büyük Menderes Nehri Afyon (Dinar) yakınlarında doğar ve Ortadağ, Çubuk, Babadağ, Cevizli ve Beşparmak dağlarını içe ren geniş bir havzayı yıkayarak Söke ovasında denize dökülür. 500 km uzunluğundaki bu nehir akıntısı boyunca Paleozoik, Meta- morfik, Permiyen, Mesozoyik ve Neojen karasal ayrışmamış ana jeolojik yapılardan geçer. Bu araştırmada Büyük Menderes Nehri havzası ve civarı uygun jeokimyasal ve hidro jeokimyasal yöntem lerle incelenmiştir. 1988 ve 1989 yıllarında, nehrin denize döküldüğü noktadan başlayarak yukarıya doğru her kilometrede bir ve nehre karışan her yan koldan su, sediment ve toprak örneklemeleri yapılmıştır. Bütün örnekleme noktalarında yapılan hava sıcaklık ölçümleri (°C), su örneklerinin sıcaklığı (°C), pH, Eh (mV), öz iletkenlik (umhos/cm), toplam alkalinite (mg/lt) ölçümleri ile çevrede gama gözlem (cps), toprak gazı radon (pCi/lt), Beta+Gama (cps), Gama (cps), Beta (cps) ve gama gözlem (uR/h) ölçümleri yapılmış ve sonuçlar grafiksel olarak verilmiştir. Toprak ve sediment örneklerinde ölçülen Toplam Gama (0.40-3.00 MeV) (cpm/gr), Gama Sayım (0.80 2.77 MeV), (cpm/gr), eü (ppm) eTh (PPm), % K, Toplam Beta (pCi/gr), asidik liçing yöntemiyle be lirlenen ü (ppm), kollektör ve emanasyon yöntemleriyle ölçülen Ra-226 (pCi/gr) değerleri grafiksel olarak sonuçlar bölümünde verilmiştir. Ayrıca su örneklerinde laser uyarımlı fluorimetrik uranyum analiz yöntemiyle belirlenen uranyum (ppb) ve kollektör IIyöntemiyle belirlenen Ra-226 (pCi/lt) değerleri grafiksel ola rak sonuçlar bölümünde sunulmuştur. Elde edilen sonuçların istatiksel analizleri ile lineer regrasyon ve korelasyon katsa yıları da araştırılmıştır. SUMMARY There are several methods used in uranium mining prospecting. In this work, in the course of regional uranium prospecting hydrogeochemical and geochemical methods have been investigated. Büyük Menderes river originates near Afyon city and flows through the mountains of Ortadag, Çubuk, Babadağ, Cevizli and Beşparmak and its environment. It has been selected as an area of investigation for the application of the hydrogeochemi cal and geochemical techniques. The river reaches Ege Sea near Söke plain. This 500 km long river drains through a large area in the central Ege region. The geological structure of which contains mostly metamorphic and volcanic rocks of paleozoik, mesozoik and neogene ages. Water, sediment and soil samples were collected from the river at 1 km interval and near its tributaries. We have started the investigations in 1988 at from the mouth of the river near the Aegean Sea and travaled along the river up to the starting point. The work has been completed in 1989. Water and weather temperatures (°C), pH, Eh (mV), specific conductivity (mnhos/cm) and the total alcalinity (mg/lt) of the water and gamma survey (cps), the soil radon gas (pCi/lt), beta+gamma activity (cps), gamma activity (cps) and III

yöntemiyle belirlenen Ra-226 (pCi/lt) değerleri grafiksel ola rak sonuçlar bölümünde sunulmuştur. Elde edilen sonuçların istatiksel analizleri ile lineer regrasyon ve korelasyon katsa yıları da araştırılmıştır. SUMMARY There are several methods used in uranium mining prospecting. In this work, in the course of regional uranium prospecting hydrogeochemical and geochemical methods have been investigated. Büyük Menderes river originates near Afyon city and flows through the mountains of Ortadag, Çubuk, Babadağ, Cevizli and Beşparmak and its environment. It has been selected as an area of investigation for the application of the hydrogeochemi cal and geochemical techniques. The river reaches Ege Sea near Söke plain. This 500 km long river drains through a large area in the central Ege region. The geological structure of which contains mostly metamorphic and volcanic rocks of paleozoik, mesozoik and neogene ages. Water, sediment and soil samples were collected from the river at 1 km interval and near its tributaries. We have started the investigations in 1988 at from the mouth of the river near the Aegean Sea and travaled along the river up to the starting point. The work has been completed in 1989. Water and weather temperatures (°C), pH, Eh (mV), specific conductivity (mnhos/cm) and the total alcalinity (mg/lt) of the water and gamma survey (cps), the soil radon gas (pCi/lt), beta+gamma activity (cps), gamma activity (cps) and IIIbeta (cps) in the vicinity of the river have been measured. Furthermore the total gamma counting (0.40-3.00 MeV), gamma counting (0.80-2.77 MeV), eU (ppm), eTh (ppm), % K, the total beta activity and Ra-226 concentrations in the sediment and soils samples have been measured and chemical analysis for U-238 has been performed. The results have been presented graphically and in tabular forms. In addition, statistical analyses, linear regression analyses and correlation constants have also been investigated. IV