Rekabet gücünün yapısal belirleyicileri: Türkiye ve seçili ülkeler için panel veri analizi

Abstract

Ulusal düzeyde rekabet gücü, bir ülkenin uluslararası piyasalarda rekabet edebilir mal ve hizmetler üretebilme, eş anlı olarak reel gelir artışı sağlama ve refah seviyesini arttırma kabiliyeti olarak tanımlanmaktadır. Ülkenin, üretimde etkinliği sağlayarak uluslararası düzeyde rekabet edebilir durumda olması, refah ve istihdam artışı için ön koşul niteliğindedir. Etkin bir kurumsal yapının varlığı, teknoloji odaklı dönüşümün gerçekleştirilmesi, nitelikli işgücü oluşumunu sağlayarak yetkinliğin arttırılması, gerekli altyapı desteklerinin sağlanması uluslararası arenada diğer ülkelere göre öne çıkabilmek için gerekli unsurlardır. Bu tez çalışmasının amacı, ulusal düzeyde rekabet gücünün fiyat-maliyet dışı yapısal unsurlarını ve sanayi politikası ile ilişkisini değerlendirerek, yapısal dönüşümün ne şekilde gerçekleştirileceğine ilişkin çıkarımlarda bulunmaktır. Bu bağlamda seçili ülkelerin ve endüstrilerin rekabet güçlerinin ele alınan dönemde ne şekilde değiştiği GCI, CIP ve RCA endeksleri ile incelenmiştir. Yapısal unsurların makro düzeyde rekabet gücü üzerindeki etkisi ve bu etkilerin endüstri düzeyinde değişiklik gösterip göstermediği, 24 ülkeye ait 2000-2015 yılları verileri kullanılarak panel veri analizi ile araştırılmıştır. Elde edilen bulgular kurumsal çerçevedeki iyileşme, inovasyon ve sermaye birikiminin imalat sanayi rekabetçiliğini arttırdığını göstermektedir. Endüstri düzeyinde yapılan incelemenin sonuçları ise yapısal belirleyicilerin etkisinin endüstrilere ve teknoloji düzeyine göre farklılaştığını göstermektedir. Güney Kore ve Çin gibi ülkelerin rekabet gücünde gerçekleşen artışın bu ülkeler tarafından uygulanan sanayi politikaları ile açıklanabileceği anlaşılmaktadır. Bu bağlamda, rekabet avantajı elde edebilmek için sanayi politikası vasıtasıyla yetkinlik inşasının gerçekleştirilmesi, kurumsal çevrenin güçlendirilmesi ve inovasyon ekosisteminin oluşturulması gerekmektedir.

Competitiveness at the national level is defined as the ability of a country to produce internationally competitive goods and services, sustain real income growth and increase welfare simultaneously. The country's capability to compete at the international level by ensuring efficiency in production is a prerequisite for welfare and employment growth. Existence of efficient institutional structure, carrying out technology-oriented transformation, increasing the capability by supplying high-skilled labor force, providing the necessary infrastructure are essential components to stand out against the competitors in the international arena. The aim of this dissertation is to evaluate the non-price structural elements of competitiveness and its relevance to industrial policy at national level, and to make inferences about how the structural transformation will be carried out. In this regard, how the competitiveness of the selected countries and the industries have been changed is analyzed with GCI, CIP and RCA indexes. The effect of structural factors on competitiveness at macro level and whether these effects vary at the industry level are investigated by using data of 24 countries over 2000-2015 period with panel data analysis. The findings show that improvements in the institutional framework, innovation and capital accumulation increase the competitiveness of the manufacturing industry. The results of the analysis at the industrial level indicate that the effect of structural determinants is differentiated according to the industry and the technological level. It is understood that the increase in the competitiveness of countries like South Korea and China can be explained by the industrial policies implemented by these countries. In this context, achieving capability building, strengthening the institutional environment and establishing an innovation ecosystem through industrial policy is necessary in order to gain competitive advantage.