19. yüzyılda Kafkasya`dan Osmanlı topraklarına göç ve isyan hareketleri

Abstract

YÜKSEK LİSANS TEZ ÖZÜ 19. YÜZYILDA KAFKASYA'DAN OSMANLI TOPRAKLARINA GÖÇ VE İSKAN HAREKETLERİ Ali Fuat YILMAZEL Tarih Anabilim Dalı Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ocak 2000 Danışman: Prof. Dr. Cahit Yalçın BÎLlM Kuzey Kafkasya'nın otokton halklarından olan ve genel bir ifade ile `Çerkez` olarak değerlendirilen Adığe, Abhaz ve Wubihlar, Rusya'nın, özellikle Çar I. Petro döneminden itibaren daha belirginleşen emperyalist eğilimlerine karşı uzun süre direnmişler, ancak 1859'da îmam Şamil'in Ruslara teslim olmasıyla, mücadelelerini kaybetmişlerdir. Rusya'nın etnik temizleme operasyonuna bağlı olarak çeşitli tarihlerde (19. yüzyılın ikinci yarısı) yurtlarından çıkarılan bu insanların büyük bir çoğunluğu Osmanlı topraklarına sığınmıştır. Osmanlı'nın içinde bulunduğu gerek ekonomik, gerekse siyasal sorunlar, göç ettirelenlerle çok fazla ilgilenememesine neden olmuştur. Bu ise önemli kayıplara yol açacaktır. Buna rağmen, sayıları hala net bir biçimde belirlenememiş olan Çerkeş göçmenlerin Anadolu, Rumeli ve Ortadoğu'da iskanları sağlanmıştır. Bu iskan sırasında Osmanlı imparatorluğu kendi çıkarlarını da göz önünde bulundurmuştur. Osmanlı împaratorluğu'nun, politik ve ekonomik sorunlarının çözümünde bu insanlardan faydalanma isteğinde olduğu açıktır. Sonuç olarak, 19. yüzyılın ikinci yarısında yaşanan bu göç dalgasıyla yaklaşık üç milyon insan ülkesini terketmek zorunda kalmıştır. Günümüzde bu insanlar kırk değişik ülkede yaşamaktadırlar.

Ill ABSTRACT The native people of the North Caucassia Whom are Called (Circassian in general) Adyge, Abhaz and Wubih had beey resisted againts to the Russia's imperialist politics, espesially after Tsar I. Petro period, but they lost their struggle when Sheikh Samil bowed to the authority of Russia in 1859. Most of these people whom were deforted from their countries in different dates (after the second half of the 19. th contury) by the result of the genocide carried ouf by Russians took refuge to the Ottoman Empire. Both Economical and political problems of the Ottomans, refugees wezen't taken enough care and this caused important losses. Althrough the number of refugees has not been know exactly in to day too they were settled dawn in Anatolia, the Balkans and the Middle East, Ottoman Empire also Considened its own benefets when providing these settlement's it was obvicus that Ottoman Empire herd a willing to make use of there people for soluing its political and economical problems. As a result after the migration took place at the second half of the 19th. Century, about 3.000.000 (three millions) people had to leave their country and tody, these people are living in ferty defferent countries.