Bir kaynak çalışması olarak Takvim-i Vekayi (1840-1849)

Abstract

Gazeteler, devletlerin ve milletlerin yaşadıklarını ve görüp geçirdiklerini kayıt altına alan birer hatırat gibidirler. Bu sebeple geçmiş dönemin gazeteleri üzerinde çalışma yapmak, sadece yazılmış metinleri bu günün diline tercüme etmek ya da aktarmak değildir. Bunların haricinde basın tarihi alanında yapılan çalışmalar, milletlerin ve devletlerin yaşadıkları olaylara verdikleri tepkileri yansıtır ve olayların geçtiği zamanlardaki ortaya atılan düşüncelerin ve görüşlerin anlaşılmasını sağlarlar. Takvim-i Vekayi Osmanlı Devleti'nde devlet eliyle çıkarılmış ilk gazetedir. Başlangıçta haftada bir yayınlansa daha sonraları düzensiz aralıklarla çıkarılmıştır. İlk sayısı 1 Kasım 1831 tarihinde çıkan Takvim-i Vekayi'nin yayınlanmasına II. Abdülhamid döneminde iki kez ara verilse de gazete yayın hayatını 4 Kasım 1922 tarihine kadar devam ettirmiştir. Gazete Türkçe süreli yayınların başlangıcıdır ve devlet eliyle çıkarıldığı için de devlet görüşünü yansıtmıştır. Takvim-i Vekayi hanedana ait haberleri, devlet kademelerine yapılan atamaları ve ülkenin herhangi bir yerinde meydana gelen hadiseyi yansıttığı gibi, aynı zamanda yabancı ülkelerdeki siyasi gelişmeler, bu ülkelerin Osmanlı Devleti ile ilişkileri ve dünyada meydana gelen sosyal, bilimsel ve teknolojik gelişmeler hakkında da haberler veriyordu. Takvim- Vekayi'nin bir başka önemi de 1860'lardan sonra yoğunlaşacak olan basım faaliyetlerine öncülük etmesidir. Takvim-i Vekayi'nin yukarıda sayılan özelliklerinden dolayı akademik çalışmalarda gazeteden daha çok faydalanılması ve araştırmacıların daha hızlı hareket edebilmesine imkân sağlamak amacıyla bu çalışma meydana getirildi. Gazetede yeralan haberler konularına göre tasnif edilerek, özet şeklinde, gazetelerin çıkış tarihlerine göre sıralanmıştır. Her haberin özetinin altına gazetenin çıkış tarihi, gazetenin sayısı ve haberin bulunduğu sayfa yazılmıştır.Anahtar Kelimeler: İlk Gazete, Gazete, Takvim-i Vekayi, Basın Tarihi, 19.Yüzyıl, Osmanlı'da Basın ve gazetecilik

Newspapers are like memoirs that keep the records of the experiences of nations and states. Thus studying on newspapers of the past times is not translating or transferring their texts into today's language. Besides, studies on the area of press history reflect the reactions of nations and states to the events they lived, and help understand the thoughts and opinions of the time.Takvim-i Vekayi is the first newspaper officially published by the Ottoman Empire. Although it was published once a week initially, its frequency later became irregular. The first issue appeared on November 1st, 1831, and although its publication was interrupted twice during the rule of Abdülhamid II, the newspaper continued to circulate until November 4th, 1922. It signifies the beginning of Turkish periodicals, and as it was the government's paper, it reflected the official point of view. Takvim-i Vekayi reported news not only concerning of the Ottoman dynasty, appointments to government positions or any developments taking place throughout the country, but also of political developments in foreign countries and their relations with the Ottoman Empire, as well as social, scientific and technological developments taking place across the world. The paper is also important because it played a crucial role for the printing business that would intensify after 1860's. Due to the aforementioned qualities of Takvim-i Vekayi, this study aims to facilitate the use of the newspaper in academic studies in a more efficient way and thus help researchers to research in a quicker fashion. The reports of the newspaper were classified by subjects and then sorted chronologically with their summaries. Each summary is given an endnote indicating the issue date, the issue number, and the page number of the coverage.Key Words: First Newspaper, Newspaper, Takvim-i Vekayi, Press History, 19th Century, Press and Journalism in the Ottoman Empire