Zihin engelli çocuklara zıtlık kavramını öğretmede doğal dille uygulanan doğrudan öğretim yönteminin etkililiği

Abstract

YÜKSEK LİSANS TEZ ÖZÜ ZİHİN ENGELLİ ÇOCUKLARA ZITLIK KAVRAMLARINI ÖĞRETMEDE DOĞAL DİLLE UYGULANAN DOĞRUDAN ÖĞRETİM YÖNTEMİNİN ETKİLİLİĞİ İclal EKERGİL Özel Eğitim Anabilim Dalı Anadolu Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ağustos 2000 Danışman: Doç. Dr. Gönül Kırcaali-İftar Bu araştırmanın amacı, doğal dille yürütülen doğrudan öğretimin, zihin engelli çocukların zıtlık kavramlarını edinmeleri üzerinde ne derecede etkili olduğunu incelemektir. Araştırmanın bağımsız değişkeni, doğal dil kullanılarak gerçekleştirilen doğrudan öğretimdir. Araştırmanın bağımlı değişkeni ise, deneklerin uzun-kısa ve büyük-küçük zıtlık kavramlarını edinim düzeyleridir. Araştırmada tek-denekli araştırma modellerinden davranışlar arası yoklama evreli çoklu yoklama modeli kullanılmıştır. Araştırmanın deneklerini, uzun-kısa ve büyük-küçük kavramlarında eşleme düzeyinde bulunan 7, 10 ve 12 yaşlarında üç zihin engelli öğrenci oluşturmuştur. Araştırmada önce başlama düzeyi verisi toplanmıştır. Daha sonra ise bağımlı değişkenlerin öğretiminden oluşan uygulama evrelerine yer verilmiştir. Uygulama evrelerinde yapılan öğretim sırasında, Uzun-Kısa Kavramı Doğal Dille Doğrudan Öğretim Modülü ve Büyük- Küçük Kavramı Doğal Dille Doğrudan Öğretim Modülü kullanılmıştır. Araştırma verileri ise, Uzun-Kısa Kavramı Son Değerlendirme Aracı ve Büyük-Küçük Kavramı Son Değerlendirme Aracı ile toplanmıştır. Araştırma sonuçları, her bir öğrencinin uzun-kısa ve büyük-küçük kavramlarını ediniminde, doğal dille doğrudan öğretim çalışmalarının etkili olduğunu göstermiştir. İzleme sürecinde de, edinilen kavramların tüm deneklerde korunduğu görülmüştür.

Ill ABSTRACT EFFECTS OF DIRECT INSTRUCTION THROUGH NATURAL LANGUAGE USE ON TEACHING POLAR CONCEPTS TO CHILDREN WITH MENTAL RETARDATION The purpose of the present study was to analyze the effectiveness of direct instruction implemented through natural language use on the acquisition of polar concepts by children with mental retardation. The independent variable of the study was direct instruction delivered by natural language use. The dependent variable was the subjects' acquisition levels of the long-short concepts and large- small concepts. The study was a single-subject study and the design of the study was multiple probe design across behaviors implemented with probe phases. The subjects of the study were three children with mental retardation. The subjects were 7, 10 and 12 years old. All subjects were able to discriminate long from short and large from small. Baseline data were collected at the beginning of the study and than treatment phases consisting of the instruction of the dependent variables took place. Direct Instruction Module for Teaching Long-Short and Direct Instruction Module for Teaching Large-Small were used during the instruction delivered at the treatment phases. The data were collected by Long-Short Concepts Assessment Instrument and Large-Small Concepts Assessment Instrument. The findings of the study revealed that direct instruction delivered through natural language use was effective on the acquisition of long-short and large- small concepts by each subject. Furthermore, it was found that all subjects kept the concepts they acquired at the follow-up phase.