36-78 aylık otizm spektrum bozukluğu(OSB) olan çocukların OSB`den etkilenme, sosyal beceri ve problem davranış düzeyi ile annelerinin etkileşim davranışları arasındaki ilişkinin incelenmesi

Abstract

Bu araştırmanın amacı, OSB olan 36-78 ay arasındaki çocukların OSB, problem davranış ve sosyal beceri düzeyleri ile annelerinin etkileşim davranışları arasındaki ilişkileri incelemektir. Bu amaçla 65 anne çocuk çifti araştırmanın katılımcılarını oluşturmaktadır. Araştırmada nicel araştırma modellerinden İlişkisel Tarama Modeli kullanılmıştır. Uyarlanmış Otizm Kontrol Listesi, Anaokulu ve Anasınıfı Davranış Ölçeği-2, Ebeveyn Davranışları Değerlendirme Ölçeği-Türkçe Versiyonu ile veriler toplanmıştır. OSB'li çocukların orta düzey sosyal beceri ve problem davranış düzeyine sahip olduklarını göstermiştir. Annelerin orta düzeye yakın duygusal ifade edici olduğu, orta düzeyde duyarlı-yanıtlayıcı ve başarı odaklı etkileşim davranışları sergilediği ve eğitim seviyesi arttıkça duyarlı-yanıtlayıcı etkileşim davranışları ile başarı odaklı-yönlendirici etkileşim davranışlarının da istenen seviyeye yaklaştığı görülmüştür. Çocukların OSB düzeyi ile ebeveynlerin duyarlı-yanıtlayıcı olma davranışı arasında negatif yönde orta derecede, çocukların sosyal beceri puanları ile annelerin duyarlı-yanıtlayıcı olma davranışı düzeyleri arasında pozitif yönde orta derecede, duygusal ifade edici olma davranışları düzeyi arasında ise pozitif yönde düşük derecede, çocukların problem davranış puanları ile annelerin duyarlı-yanıtlayıcı olma davranışları düzeyi arasında ise negatif yönde orta derecede bir ilişki olduğu belirlenmiştir.

The aim of this study is to investigate the relationship between ASD, problem behavior and social skill levels of children with ASD between 36-78 months and interactional behaviors of their mothers. For this purpose, participants included 65 child-mother dyads. Relational-descriptive research model was used and data were collected with. Data were collected with the Adapted Autism Behavior Checklist-ABC, Preschool and Kindergarden Behaviour Scales and Maternal Behavior Rating Scale-Turkish Version. Results revealed that children with ASD had moderate level social skill and problem behavior while their mothers showed moderately sensitive-responsive and success-oriented interactional behaviors and were moderately close to show affect. As the level of education of mothers increases, sensitive-responsive interactional behaviors and success oriented interactional behaviors approaches to the desired level. Results also revealed that there was a negative correlation between the ASD level of the children and sensitive responsive interactional behaviors of mothers. Positive correlations between social skill scores of children and sensitive-responsive interactional behaviors of mothers were found to be positively correlated with emotional-expressive interactional behaviors of mothers. Moreover, a negative significant relationship was found between the total score of problem behaviors of children and mothers' sensitive-responsive interactional behaviors.