Türkçe`deki nazal (/M, N/) seslerin akustik özelliklerinin incelenmesi

Abstract

Bu çalışmanın amacı Türkçe'deki nazal (geniz) sesleri olan /m/ ve /n/ seslerinin bazı akustik özelliklerini incelemektir. Anadilleri Türkçe olan altı katılımcıya içinde nazal seslerin olduğu kelimeler okutulmuş ve ses kayıtları alınmıştır. /m/ ve /n/ için sesin süresi, formant (nazal rezonans) bölgeleri ve nazal sesten ünlüye geçişteki formant başlangıç bölgeleri incelenecek akustik parametreler olarak belirlenmiştir. Bu akustik parametreler, farklı sözcük-hece konumlarında ve farklı ünlü ortamlarında karşılaştırmalı olarak incelenmiştir.Bulgulara göre, ortalama süre değerleri /m/ sesi için 78 ms ve /n/ sesi için 63 ms'dir. Ortalama nazal rezonans değerleri /m/ için sırasıyla 243 Hz, 1051 Hz ve 2197 Hz, /n/ için sırasıyla 248 Hz, 1113 Hz ve 2255 Hz'dir. Formant başlangıç değerleri /m/ için sırasıyla 357 Hz, 1262 Hz ve 2587 Hz'dir. Aynı değerler /n/ sesi için sırasıyla 361 Hz, 1501 Hz ve 2782 Hz'dir./m/ ve /n/ seslerinin süreleri, sözcük-hece konumuna göre farklılık göstermekte olup tüm sözcük-hece konumlarında /m/ sesinin süresi /n/ sesinin süresinden fazladır. /m/ ve /n/ seslerinin birinci ve üçüncü nazal rezonansları sınırlı ortamlarda farklılık gösterirken ikinci nazal rezonansları sözcük-başı-hece-başı ile sözcük-sonu-hece-sonu ortamlarında ve art ünlü bağlamlarında anlamlı bir farklılık göstermektedir. /m/ ve /n/ seslerinin birinci formant başlangıç değeri (F1) sınırlı ortamlarda farklılık göstermiştir. /m/ ve /n/ seslerinin F2 değerleri ise tüm sözcük-hece konumlarında ve tüm ünlü ortamlarında farklılık göstermiştir. /m/ ve /n/ seslerinin F3 değerleri tüm sözcük-hece konumlarının yanı sıra ön-ünlüler ile /ʌ/ ünlü ortamında farklılık göstermiştir.

The aim of this study is to examine the acoustic properties of nasal sounds in Turkish. Words containing nasal sounds read by six monolingual Turkish speakers were analyzed. For each token, the duration of the nasal, nasal resonance frequencies, and the frequencies of the formant transition onsets were measured. The findings showed that the mean durations were 78 ms for /m/ and 63 ms for /n/. Nasal resonance frequencies for /m/ were 243 Hz, 1051 Hz and 2197 Hz, respectively. For /n/, nasal resonance values were 248 Hz, 1113 Hz and 2255 Hz, respectively. The formant transition onsets for /m/ were 357 Hz, 1262 Hz and 2587 Hz, respectively, for /n/ were 361 Hz, 1501 Hz and 2782 Hz.The results also showed that the position within a word has an effect on the duration of the nasal sound; the duration of /m/ was significantly higher than that of /n/ in all of the positions within a word. First and third nasal resonances were significantly lower for /m/ than for /n/ in certain contexts. Second nasal resonance values, on the other hand, were significantly lower for /m/ and /n/ at word-initial syllable-initial and word-final syllable-final positions as well as in back vowel contexts. F2 transition was significantly lower for /m/ than /n/ in all of the positions within a word and in all of the vowel contexts. Similarly, F3 transition was significantly lower for /m/ than for /n/ in all of the positions within a word and in front-vowel contexts.