Tek dilli Türkçe ve iki dilli Türkçe-Kürtçe konuşan dil bozukluğuna sahip çocukların morfolojik ve sentaktik özelliklerinin incelenmesi

Abstract

Çocukların bir kısmı farklı nedenlerle dil dediğimiz sözel, yazılı veya başka bir sembol sistemini öğrenmekte, kullanmakta veya anlamada sıkıntılar yaşarlar. Bu sıkıntılar dilin bir veya daha fazla bileşeninde birlikte ve farklı derecelerde görülebilmektedir. Genel olarak herhangi belirli bir etiyolojisi olmadan sözel dilde yaşıtlarından önemli derecede görülen bir gerilik Özgül Dil Bozukluğu (ÖDB) olarak adlandırılmaktadır. Bu bozukluk dilin anlama ve ifade etme boyutunda dilin birçok bileşenini etkilemektedir. Yapılan çalışmalarda sözdizimi ve biçimbilgisi bileşeninin ağırlıklı olarak birçok dilde etkilendiği ortaya konulmuştur. Bu konuda yapılan çalışmaların sayısı gün geçtikçe artmaktadır ve yapılan bu sistematik çalışmalar da göstermiştir ki ÖDB diller arası önemli oranda farklılıklara sahiptir. Diğer yandan tüm dünyada 100 milyondan fazla kişi tarafından ana dili olarak konuşulan Türkçe için bu konuda yapılan çalışmalar oldukça sınırlıdır. Ek olarak, alanyazında Kürtçe'nin tek dilli ve iki dilli edinimi ve bozukluğu ya da gelişiminde görülen aksaklıklarla ilgili çalışma neredeyse yoktur. Türkçe'de, tek dilli ve Almanca-Türkçe, İngilizce-Türkçe ve Hollandaca-Türkçe gibi iki dilli özgül dil bozukluğu olan çocuklarla yapılan sınırlı sayıda araştırma göstermiştir ki, bu çocuklar alan yazında diğer dillerde yapılan çalışmalara paralel olarak, hem biçimbilgisi hem de sözdiziminde yapı olarak farklılıklara sahip olmakla birlikte önemli problemler yaşamaktadırlar. Bu çalışmada anadili Türkçe-Kürtçe olan iki dilli özgül dil bozukluğuna sahip çocukların morfolojik ve sentaktik özelliklerinin profilini çıkarmak, bu özelliklerin anadili Türkçe-Kürtçe olan iki dilli normal dil gelişimine sahip çocuklar ve anadili Türkçe olan tek dilli özgül dil bozukluğuna sahip çocukların morfolojik ve sentaktik özelliklerinden hangi açılardan farklılaştığını ortaya koymak amacıyla yapılmıştır. Bu bağlamda ise bahsedilen hedeflere ulaşmak için bazı basamaklar izlenmiştir. İlk olarak bu üç grubun morfolojik ve sentaktik özelliklerinin belirlenmesi amacıyla TODİL tüm alt testleriyle tüm katılımcılara uygulanmış ve aynı bağlamda tüm katılımcılardan doğal dil örneği alınıp sözcüklerde ve biçimbirimlerde ortalama sözce uzunlukları hesaplanmış ve 3 grubun sağladığı tüm sonuçlar birbirleriyle karşılaştırılmıştır. Elde edilen sonuçlar ışığında iki dilli özgül dil bozukluğuna sahip çocukların tek dilli özgül dil bozukluğuna sahip çocuklardan dilbilgisel bağlamda farklı özellikler sergilemediği saptanmıştır. Bu durum alanyazında yapılmış olan ilgili çalışmaların sonuçlarıyla örtüşmektedir.Anahtar Kelimeler: İki dillilik, Özgül Dil Bozukluğu, Türkçe, Kürtçe

Some of the children may have problems with understanding or expressing language and grammar due to several reasons. Generally, Specific Language Impairment (SLI) is described as significant problems in the development of spoken language because of unknown etiology. Children with SLI (Specific Language Disorder) demonstrate several deficits in the receptive and expressive domains of language with different severities. Many cross-linguistic studies argue that children with SLI have specific problems with morphology and syntax.Studies in typologically different languages have also been arising to investigate the specifics on a variety of grammatical aspects and it is shown that there are many cross-linguistic differences. However, few researches have focused on the linguistic characteristics in Turkish children with SLI which is native language of over 100 million people worldwide. On the other hand for Kurdish there is almost no research focusing both on the normal and abnormal language development.The findings of limited studies done for Turkish in both monolingual and bilingual populations with SLI such as German-Turkish, English-Turkish, Dutch-Turkish have shown that these children have also significant problems in the use of morphology and syntax similar as the results of other studies done for other many languages.In this study it is aimed to define the morphology and syntax features of bilinguals speaking Turkish-Kurdish with SLI and to compare these features to the bilinguals speaking Turkis-Kurdish who have typical language development and the monolinguals speaking Turkish with SLI. For this aim, some steps have been followed. Firstly, in order to analyze the grammar, in the aspects of morphology and syntax, in detail, Turkish versions of Test of Early Language Development Third Edition and Test of Language Development Primary Fourth Edition was used and spontaneous language samples were taken. The language sample was analyzed using Turkish version of Systematic Analysis of Language Transcripts (SALT) and compared to each groups. Findings show that bilingual children with SLI do not differ from the monolingual children with SLI in the aspect of their morphology and syntax features. These findings are similar to the previous studies done about the topic. Keywords: Bilingualism, Specific Language Impairment, Turkish, Kurdish