Azerbaycan artikülasyon testi: Geçerlik ve güvenirlik çalışması

Abstract

Konuşma sesi bozuklukları (KSB) dildeki sesleri algılama ve kavramsallaştırmadave/veya bu seslerin sesletiminde gereken motor hareketleri yapmaktaki sorunlardır. Bubozukluk çocuklar arasında okul öncesi dönemde en çok rastlanan dil konuşma sorunudur.ASHA'ya (ASHA, 2000'den aktaran Fogle, 2008, s. 195) göre okulöncesi çocukların %10-%15'de KSB'ye rastlanılmaktadır. Okul öncesi dönemde rastlanan bu bozukluğundeğerlendirme süreciyle ilgili fikirler farklılaşsa da, çoğu yazarın bu amaçla kullanımınıönerdiği araçlar arasında standardize artikülasyon veya resim adlandırma testleri vardır.Konuşma sesleri ve kullanılan hedef sözcükler dile özgü olduğu için bu tür testlerin her diliçin ayrıca geliştirilmesi gerekmektedir. Azerbaycan dilinde bu tür ölçme aracınınolmadığını göz önüne bulundurarak mevcut çalışmada Azerbaycan dilinde geçerli vegüvenilir artikülasyon testi geliştirmek amaçlanmıştır.Azerbaycan Artikülasyon Testi (AzAT) 92 maddeden oluşmaktadır. Bu test 354 çocuğauygulanmıştır. AzAT'ın geçerliliğini test etmek için kapsam ve yapı geçerliğine bakılmıştır.Kapsam geçerliği için öncelikle uzman görüşlerine başvurulmuş̧ ve daha sonra resim-sözcük listelerinin tanınıp tanınmadığının sınanmasına yönelik `alan örnekleme`yapılmıştır. Yapı geçerliğini belirlemeye yönelik olarak, farklı yaş gruplarının hampuanlarının ortalamalarına, bireylerin her bir ses için elde ettikleri toplam puanlarla yaşlarıarasındaki korelasyona bakılmış̧ ve doğrulayıcı faktör analizi yapılmıştır. AzAT'ıngüvenirliğini test etmek için nesnellik analizleri - test-tekrar test yöntemi ve puanlayıcılararası güvenirlik analizi uygulanmıştır. Bu analizler sonucunda AzAT'ın geçerli ve güvenilirbir test olduğu ortaya konulmuştur.

Speech sound disorders (SSD) is a problem in perceiving and conceptualizing thesounds in the language and/or performing motor movements required for the articulation ofthese sounds. This disorder is the most common communication problem among preschoolchildren. According to the ASHA (ASHA, 2000 from Fogle, 2008, p. 195) 10%-15% of thepreschool children have SSD. There are different opinions about evaluation methods forSSD. But most authors propose to use standardized articulation or image naming tests forthis purpose. Because speech sounds and target words are language specific, such testsmust be developed separately for each language. Taking into consideration that there is nosuch kind of assessment tool in Azerbaijani, the present study aimed to develop a valid andreliable articulation test in this language.Azerbaijan Articulation Test (AzAT) consists of 92 items. This test was administered to354 children. In order to provide initial evidence of the psychometric properties of AzAT,the reability and validity of the assessment were substantiated. For the validity of AzAT,content and construct validity were tested. Content validity consisted of two parts: expertopinions and `field sampling` which is used to deduce whether picture-word lists wererecognized by children. For confirming the construct validity, the mean of the raw scoresfor each age groups, the correlation between total scores obtained from each sound and theages were calculated and factor analysis were performed. To test the reliability of AzAT,test-retest method and correlation analysis between scores were applied. As a result of theseanalyses, AzAT was found to be a valid and reliable test.