Booksellers and their catalogs in Hamidian İstanbul, 1884-1901

Abstract

Bu tez kitapçı kataloglarının, yani Esami-i Kütübün ve özel olarak Kitabçı Arakel'in 1884'de yayınladığı kataloğun, bir meta olarak basma kitapların ondokuzuncu yüzyılın son çeyreğindeki Osmanlı İstanbul'unda yaygınlaştırılmasında oynadıkları role odaklanmaktadır. II. Abdülhamid döneminde basılı materyallerin sayısında ve çeşitliliğindeki artışla beraber, kendilerini, yazmalar etrafında organize olan ticari ve kurumsal hareketliliğin aksine sadece basılı materyaller ve özellikle basılı kitabla uğraşan ticari girişimin farklı bir kolu tanımlayan kitapçılar çoğaldı. Kitapçı kataloglarının, İstanbul odaklı gelişmekte olan bu basım sanayini ve bu sanayinin aktörlerinin basılı kitabı nasıl tarif ettikleri, sınıflandırdıkları, bu anlamda düzenlediklerini anlamak ve yorumlamak için bir zemin sağladığını iddia eder. Bu süreç aynı zamanda, kitapçı dükkanlarının etkinlikleri üzerinde belirleyici etkisi olan, Osmanlı imparatorluğunun eğitim kurumları ve iletişim üstyapısındaki reformlarla çakışmaktaydı. Kitapçılar, bu reformlar aracılığıyla önlerinde açılan pazarlarını genişletme fırsatlarını kataloglar aracılığıyla kullanmaya çalıştılar. Buna ek olarak, bu tez kitapçı kataloglarında kitap hakkında bulunan meta-verilerin nasıl toplanması ve mevcut modern kaynakçalarla bir arada değerlendirilmesini sağlayacak bir platform sunmak üzere nasıl sunulması gerektiğinin yöntemleri hakkında bir deney teşebbüsüne girişir.

This study focuses on the role of booksellers' catalogs, namely Esami-i Kütüb (Names of the Books), and in particular, of Kitabçı Arakel's catalog published in 1884, as a vehicle to promote the printed book as a commodity in the last quarter of nineteenth century Ottoman Istanbul. With the increase in the number, and the variety, of printed material in the Hamidian Era, booksellers proliferated in Istanbul, acting as the agents who defined themselves as a distinct branch of commercial enterprise only dealing with printed material, especially books in contrast to the still existing commercial as well as institutional activities organized around manuscripts. It argues that the booksellers' catalogs provide a basis for understanding and evaluating this emergent publishing industry centered in Istanbul and how this industry defined, categorized and in that sense ordered the printed book. This process also converged with the reform in the educational institutions of the Ottoman Empire and communicational infrastructure, which had a decisive influence on the activities of the bookshops. Booksellers tried to utilize the opportunities to expand their markets opened up by these reforms by way of catalogs. In addition, this thesis engages in a theoretical discussion of how meta-data about the books available in the catalogs should be collected and represented as a way of providing a platform of evaluation in conjunction with the available modern bibliographies.