The social history of railroads: Security and accidents on the railroads in the Ottoman Empire (1858-1918)

Abstract

Uzun yıllardır tarih, sosyoloji, mimari ve antropoloji gibi alanlarca interdisipliner bir perspektifle çalışılan altyapı sistemlerini örnek alan bu tez, ilk kez demiryolları ve çevresi; istasyon ve trenlerdeki gündelik hayata odaklanarak sosyal ve emek tarihyazımına katkıda bulunmayı amaçlamaktadır. Bir mekan olarak demiryolu ve çevresine odaklanan bu tez, 19.yüzyıl Osmanlı İmparatorluğu'nda ekonomik gelişme, bürokratik kontrol ve siyasi bütünlüğün teminatlarından biri olarak görülen demiryollarının kontrol ve korunmasında ortaya çıkan sorunlar ve trenlerin raylar üzerindeki güvenli seyahatlerini engelleyen etmenleri incelemektedir. Meclis-i Vâla tarafından 11 Haziran 1867'de Demiryolu Usûl-ü Zabıtasına dair Nizamname kabul edilmiştir. İmparatorluk sınırları içerisinde inşa edilen demiryolları çevresinde asayiş ve sükunet sağlamak amacıyla kabul edilen bu nizamname Osmanlı bürokrasisi ve demiryolu şirketleri tarafından uygulanacak ve bu çevrede hukuki ve askeri araçlarla düzeni ve kontrolü sağlamaya çalışacaktır. Ancak inşa edilen demiryolu sonrası oluşan bu yeni çevrede Osmanlıların raylar üzerinde yürümek gibi gündelik hayat pratikleri, barınma problemleri, milliyetçiliğin yükselmesiyle değişen siyasi konjonktürde İmparatorluk yönetiminin simgelerinden biri olan trenler ve raylara yapılan saldırılar deve taşımacılığı yapanların demiryoluna karşı gösterdiği direnişler, insan ve teknolojik etmenli kazalar, hayvanların alanlara girişleri ve hava koşulları gibi seyrüseferi engelleyen etmenlerle öngörülenin aksine kontrol edilmesi kolay olmayan bir çevre ortaya çıkmıştır. Bu başlıkları Osmanlı arşivinde bulunan Nafia Nezareti Demiryolları İdaresi dosyalarında yer alan belgelere dayanarak anlatan bu tez Osmanlı bürokrasisi, yönetiminde çoğunlukla Avrupalıların bulunduğu demiryolu otoriteleri ve Osmanlılar arasındaki ilişkiler üzerine odaklanmaktadır.

This thesis, inspired by studies on infrastructure written from interdis-ciplinary perspectives with the combination of history, sociology, architecture and anthropology, aims to contribute social and labour history which is recently developing in the Ottoman historiography, focusing on the everyday life around the railroads and its environs, in stations and trains for the first time. Focusing on the railroads and its environs as a space, this thesis analyzes the features, which have prevented the safe circulation of train on the tracks and the problems on the control and protection of railroads, which have seen as the economic growth, bureaucratic control and political integrity by the Ottoman Empire in the nineteenth century. Supreme Council issued Police Regulation of Ottoman Railroads on June 11, 1867. This regulation, which would construct order and tranquility around the railroads, will be implemented by Ottoman bureaucracy and railroad companies and try to control the area with legal and military tools. But, in this new built environment aftermath of the construction, Ottomans' everyday practices like walking on the tracks, accommodation problems, attacks made to the trains and the rails while the political conjuncture was changing with the rise of nationalism in the Ottoman Empire, resistances to camel owners to the railroads, accidents caused by human and technological factors, entrance of animals into the area and weather conditions affected to travel made difficult to control the area. Thus, this thesis, focusing on the official documents located in the Ministry of Public Works Railroad Department folders, examines the relations among Ottoman bureaucracy, railroad authorities where Europeans were di-rectors and Ottomans.