18. yüzyılda İstanbul`da ticaret (İstanbul Ahkâm Defterlerine göre)

Abstract

Bu çalışmanın amacı, Osmanlı İmparatorluğu'nun başkenti İstanbul'da, 18. yüzyıl döneminde ticaretin yapısal öğeler ile desteklenmiş şekilde konjonktürel olarak incelenmesidir. Çalışma, İstanbul'un önemli bir dünya ekonomisi şehri olduğu olgusu etrafında bir medeniyet konusu şeklinde ele alınmıştır. Olaylar ve kurumlar politik, idari ve askeri öğeler etrafında örülen sosyal ya da kültürel süreçler, temelli konjonktürel değerlendirmeler ile incelenmiştir. Seçilen araştırma dönemi, 18. yüzyıl, yalnız İstanbul ya da Osmanlı için değil bütün dünya için önemli bir dönemdir ve yine aynı şekilde İstanbul, Osmanlı ya da bütün dünya ticareti için 1760 yılı itibariyle iki dönem olarak ele alınmıştır.Çalışmada İstanbul'da 18. yüzyıldaki ticaret, devrin ekonomi anlayışı ve ilkeleri çerçevesinde İstanbul Ahkâm Defterleri verileri kullanılarak analiz edilmiştir. İstanbul'da ticaretin devrin sonunda batılı ticaret usüllerine reforme edilerek dönüştürüldüğü, ancak varlığını sürdürebilmek üzere ekmek iaşesi gibi temel ihtiyaçlara odaklanıldığı, merkezden ve uzak yol ticaretinden çözülerek çevresel yakalama alanlarına yoğunlaşıldığı bulunmuştur.

Study is aimed at conjectural analyses supported by structural elements on trade in eminent Ottoman capital Istanbul in 18th century. It is held as a civilization issue around the fact that Istanbul is a world economy city. Facts, events and institutions are conjecturally analyzed in base of social or cultural processes patterned around political, administrative and military elements. The chosen study term 18th century is an important era not only for Istanbul and Ottomans but also for the whole world. The century is held in two parts separated at the year 1760 for trade in Istanbul, Ottoman Empire and the world.Trade in Istanbul in 18th century is analyzed within economy understanding and principles by using data from Jurisdiction Registers (Ahkâm Defterleri) of the century. It is found that trade in Istanbul in 18th century is transformed by reforming the trade procedures to western; but focused on basic needs like provision of bread in order to struggle for existence, and concentrated on peripheral catching areas by loosening the centre and long distance route trade.