19. yüzyıl Osmanlı İstanbulu`nda zahire fiyatları ve tedarik bölgeleri

Abstract

Fiyat tarihi araştırmaları iktisat tarihi biliminde büyük önem taşımaktadır. Zira, fiyat hareketleri bugün olduğu gibi geçmişte de devletlerin ekonomik hayatının en belirgin göstergelerinden birisidir. Bu araştırma, Osmanlı Devleti'nde siyasi, sosyal ve iktisadi yönden önemli gelişmelerin vuku bulduğu 19. yüzyıl ortalarında başkent İstanbul piyasalarında bulunan zahire fiyatlarını ve tedarik bölgelerini konu edinmektedir. Çalışmada, 1845-1880 yılları arasında dönemin Fransızca basın kaynaklarından derlenen seriler ışığında İstanbul piyasasında bulunan zahire fiyatlarında ve tedarik bölgelerinde meydana gelen değişim açıklanılmaya çalışılmıştır.Zahire fiyatlarındaki artışlar 1845-1880 yılları arasında meydana gelen sosyal, siyasi ve iktisadi faktörler çerçevesinde değerlendirilmiştir. Bu bağlamda Kırım Savaşı, kaime uygulamaları ve Orta Anadolu'da yaşanan kıtlık zahire fiyatlarına olan etkisi açısından öne çıkan olgulardır.İstanbul'un iaşesinin temininde kadim zamanlardan itibaren öncelik arz eden Rumeli ve Dobruca-Don kuşağı 1845-1880 yıllarında da bir tedarik bölgesi olarak baskın bir rol sergilemektedir. Bununla birlikte, Rusya menşeli buğdaylar da istikrarlı bir şekilde İstanbul piyasasında bulunmaktadır. Fiyatlardaki değişimle birlikte tedarik bölgelerinin kompozisyonu da değişmektedir.

Researches on price history have a great importance in the science of economic history. Because, as today, price fluctuations were one of the most significant indicator for economic life of the states in the past. This paper covers the grain prices and supply areas in the capital, Istanbul, in the mid 19th century in which Ottoman Empire had faced important political, social and economic developments. Here the aim is to provide an explanation for changes of the grain prices in Istanbul market and differentiation in grain supply areas, thanks to the data that were compiled from French press between the period of 1845-1880.xdzcadsFluctuations on grain prices were evaluated in the frame of the social, political and economic factors that occurred in the period between 1845-1880. In this context, the Crimean War, the famine that occurred in central Anatolia and the Kaime (paper money) practices are leading cases in terms of their impact on grain prices.Rumeli and Dobrogea-Don region, that had a crucial role in Istanbul?s supply of food since ancient times, show a dominant role as a supply area in the period between 1845-1880. In addition to this, Russian origin grains took part stably in Istanbul market in the same period. The composition of the supply areas would vary with the changes in grain prices.