Afetlere karşı kentlerin dirençliliği: İstanbul örneği

Abstract

Tarih boyunca doğal afetler birçok can ve mal kaybına neden olmuştur. Türkiye'de üzerinde bulunduğu coğrafya nedeniyle, geçmişten günümüze deprem, sel, heyelan vb. gibi birçok doğal afet meydana gelmiş ve yıkıcı etkileri olmuştur. Ülkemizdeki yerleşim yerlerinin pek çoğu bu afet tehlikelerinden kaynaklı çeşitli riskler altındadır. Dünyada son yıllarda afetlerle mücadelenin kent ölçeğinde yapılması gerektiği, bunun içinde kentlerin afetlere karşı dirençli hale getirilmesi vurgulanmış ve bu kapsamda birçok kampanya başlatılmıştır. Kentlerin afetlere karşı dirençli hale getirilebilmesi için kentlerin afet tehlikeleri ve risklerinin belirlenmesi ve bu doğrultuda zarar azaltma stratejilerinin oluşturulması öngörülmüştür. Afet risklerinin kentsel risk analizi yöntemiyle belirlenmesi ve kentsel planlama ve alınacak önlemlerle afet zararlarının nasıl en aza indirilebileceği üzerine bir değerlendirme yapılmıştır. Bu kapsamda 1.derece deprem bölgesinde olması, büyük bir deprem beklenmesi, sel ve taşkın risklerini barındırması, ülke nüfusunun yaklaşık beşte birinin yaşaması ve ülke varlıklarının büyük çoğunluğunun bu kentte bulunması nedeniyle İstanbul seçilmiştir. Çalışma üç bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde afet ve doğal afet tanımları, afet yönetimi, tehlike, zarar görebilirlik, risk ve dirençli kent gibi kavramlara yer verilmiştir. İkinci bölüm de afet yönetim mevzuatı, mekânsal planlama mevzuatının afet yönetimine katkısı, afet yönetimi ve mekânsal planlar arasındaki ilişki, kentsel zarar görebilirlik ve kentsel riskler değerlendirilmiş ve üçüncü bölüm de ise afete dirençlilik kapsamında İstanbul tehlike, zarar görebilirlik, risk ve zarar azaltma kapsamında irdelenmiştir.

Natural disasters have caused loss of lives and property throughout history. Earthquakes, floods, landslides have caused devastation in Turkey because of its geographic location. Many settlements in Turkey are under risk. It has been stressed out that the preparedness for disasters should be carried out in settlement state, and cities should be resilient for disasters. There are many campaigns around the world. It has been proposed that the risks and dangers should be determined so that strategies to reduce casualties can be suggested. To induce resilient to disasters, the dangers and risks should be determined and precautions should be taken accordingly. Ġstanbul was selected because it is in earthquake region and a big earthquake is expected. Further, flood risk is high. In addition, about one fifth of the country population lives there and most assets are there. The study consists of three parts. In the first part, concepts such as disaster and natural disaster definitions, disaster management, hazard, vulnerability risk and resistant city are included. In the second part, the disaster management legislation, the contribution of spatial planning legislation to disaster management, the relationship between disaster management and spatial plans, urban vulnerability and urban risks are evaluated and in the third part, Istanbul is analyzed within the context of hazard, vulnerability, risk and damage mitigation.