Sıçanda stres ülserlerinin oluşumu ve iyileşmesinde gastrik lipid peroksidasyon ve kalsiyumun rolünün araştırılması

Abstract

36 Stres ülserlerinin etiyopatogenezi hakkında bilgi edinmek amacı ile deneysel olarak sıçanlar üzerinde geliştirilen modeller arasında soğuk-immobilizasyon stresi en etkin deney modelidir. Yapılan araştırmaların ışığı altında stres ülserine yol açan faktörler arasında mide asit salınımında artma, mide kontraktilitesinde artma, mide mukozal kan akımında azalma, mide bikarbonat düzeyinde azalma ve serbest oksijen radikalleri bulunmaktadır. Bazı araştırıcılara göre, serbest radikaller sitozolik kalsiyum düzeyini artırmak yolu ile etkili olmaktadırlar. Bu bulgulardan yola çıkılarak yapılan bu çalışmada da kalsiyumun stres ülserleri üzerindeki rolünün araştırmak amacı ile aynı gruptan (L-tipi) ancak potensleri birbirlerinden farklı olan üç ayrı kalsiyum kanal blokeri (verapamil, devapamil ve gallopamil) ve ayrıca Ca- glukonat kullanılarak bu ilaçların strese bağlı ülser oluşumuna, gastrik lipid peroksidasyon ve gastrik glutatyon düzeyleri üzerine etkilerine bakıldı. Kalsiyum kanal blokerleri ve Ca-glukonat stres ülserlerini anlamlı şekilde engellerken, verapamil tedavisi yapılan gruplarda gastrik LP ile glutatyon düzeyleri arasında pozitif korelasyon gözlendi. Devapamil ve gallopamil tedavisi uygulanan gruplarda iki parametre arasında negatif korelasyon gözlenirken, Ca-glukonat verilen gruplarda gastrik LP stresten farklı bulunmadı, glutatyon strese göre düşük bulundu. Bunların yanısıra, tedavisiz ve kalsiyum kanal blokerleri ile tedavi edilen gruplarda ülserlerin iyileşme süreçlerine bakıldı. Tedavisiz gruplarda ülserler 24 saatte hemen tamamen iyileştiler. Kalsiyum kanal blokerlerinin ülser iyileşme hızını artırdıkları gözlendi. Verapamil uygulanan gruplarda gastrik LP ile glutatyon aynı yönde artma eğilimi gösterirken, devapamil ve gallopamil uygulanan gruplarda iki parametre arasında ters ilişki gözlendi. Sonuç olarak, devapamil, gallopamil ve Ca-glukonat'm iyileştirici etkilerinde antioksidan etkilerinin rolü olmadığı düşünülmektedir. Kalsiyumun rolünün açıklanabilmesi için, mide mukozal kan akımı ölçümleri, mide boşalma hızı ölçümleri gibi çalışmaların yapılmasına gerek vardır. SUMMARY

37 SUMMARY There are several experimental models in rats which have been used to evaluate the pathogenesis of stress ulcers. One of the most effective is the cold-restraint ulcer model. Among the factors which are thought to cause such ulcers are an increase in gastric acid secretion, an increase in gastric contractility, a decrease in gastric mucosal blood flow and the role of free oxygen radicals. It has been suggested that one of the effects of the free oxygen radicals is to raise the cytosolic calcium concentration. In this study, I aimed to investigate the role of calcium in stress ulcers and used L-type calcium channel blockers (verapamil, devapamil and gallopamil) which are different in their potencies and Ca-gluconate. Their effects on ulcer formation, gastric lipid peroxidation and glutathione levels were observed. The calcium channel blockers and Ca-gluconate prevented ulcer formation. In verapamil treated groups, there was a positive correlation between gastric LP and glutathione levels while in devapamil and gallopamil treated groups there was a negative correlation between them. In Ca-gluconate treated animals, gastric LP was not different than stress group and glutathione level was lower than the same group. On the other hand, we investigated the healing both in untreated and treated groups with calcium channel blockers. In untreated recovery groups, almost all of the ulcers disappeared within 24 hours. The calcium channel blockers increased the healing rate of the ulcers. In verapamil treated animals, gastric LP and glutathione levels were both increased while in devapamil and gallopamil treated rats gastric LP was increased and glutathione was decreased. As a result, it is suggested that the protective effects of devapamil, gallopamil and Ca- gluconate are not due to their antioxidant actions. Further studies such as the determination of gastric mucosal blood flow and the rate of gastric emptying would provide additional data about the role of calcium in stress ulcers.