Kan basıncını etkileyen santral kolinerjik merkezlerin olası bölgeleri

Abstract

Özet Kolinomimetik ilaçların santral muskarinik reseptörler üzerinden kan basıncı ve kalp hızı üzerinde etkili oldukları bir çok tür üzerinde gösterilmiştir. Bu yanıtlar ilacın uygulandığı tür, ilacın uygulandığı yol ve uygulanan anestezi tipine bağlı olarak farklılık göstermektedir. Gerek direkt etkili kolinerjik reseptör agonistleri gerekse de asetilkolinesteraz inhibitörlerinin iv veya isv yoldan uygulanımları ile ortaya çıkarı kardiyovasküler yanıtların, bu ilaçların çeşitli beyin bölgeleri üzerine olan etkilerinin bir toplamı olduğu söylenebilir. Kolinomimetik ilaçların uygulanması ile çeşitli türlerde, santral yoldan presör bir yanıt elde edilmesine rağmen kalp hızı değişiklikleri ile ilgili yanıtlar farklılık göstermektedir. Asetilkolin sentezinden sorumlu olan kolin asetiltransferaz enziminin belirlenmesi ile çeşitli beyin bölgelerinde asetilkolin varlığı ortaya konmuştur. Bu bölgeler arasında amigdala da bulunmaktadır, özellikle amigdalanın santral çekirdeğinin kolinomimetik ilaçlarla ortaya çıkan kardiyovasküler yanıtlarda rolü bulunduğunu düşündüren veriler bulunmaktadır. Amigdalar yapının çeşitli beyin bölgeleriyle kurduğu ilişkiler bu bölgeyi, aralarında kardiyovasküler regülasyonun da bulunduğu çeşitli kWtikal ve otonomik fonksiyonların entegrasyonunun yapıldığı çok karmaşık bir yapı haline getirmektedir. Bu çalışmanın amaçları arasında anestezi altında ve uyanık sıçanlarda bir asetilkolinesteraz inhibitörü olan fizostigminin iv yoldan uygulanımı ile ortaya çıkan kardiyovasküler yanıtların karşılaştırılması bulunmaktadır. Ayrıca amigdalanın kolinomimetik ilaçların uygulanımı ile ortaya çıkan kardiyovasküler yanıtlardaki rolünün araştırılması da amaçlanmıştır. Çalışmanın uyanık sıçanlarda yapılan bölümünde iv yoldan uygulanan fizostigmin ile anestezi altındaki sıçanlarda olduğu gibi presör bir yanıt alınmasına 51rağmen, bu yanıt anestezi altındaki sıçanlara iv fızostigmin uygulanması ile ortaya çıkan presör yanıttan düşük olmuştur. Anestezi altında ve uyanık sıçanlarda iv fızostigmin uygulanmayla ortaya çıkan kalp hızı yanıtlarında ise etki farklılığı ortaya çıkmıştır. Uyanık sıçanlarda iv uygulanan fizostigmin ile bradikardik bir yanıt alınırken, anestezi verilen sıçanlarda aynı uygulama taşikardiye neden olmuştur. Bu sonuçlar, anestezi uygulanması amacıyla kullanılan üretanın santral sinir sistemi ve özellikle de kardiyovasküler regülasyonda önemli rolü bulunan barorefleks mekanizma üzerine baskılayıcı bir etkisi olduğunu düşündürmektedir. Kolinomimetik uygulanımı ile ortaya çıkan kardiyovasküler yanıtlarla olan ilişkisinin araştırılması amacıyla, amigdalanın santral çekirdeğine unilateral lezyon yapılmış ve direkt etkili bir kolinomimetik ilaç olan karbakol isv yoldan uygulanmıştır. Amigdala lezyonu yapılmış sıçanlarda karbakol uygulanması sonucu ortaya çıkan presör yanıt, kontrol grubuna göre anlamlı şekilde düşük bulunmuştur. Bu sonuçlar, amigdalanın kolinomimetik ilaç uygulanımıyla ortaya çıkan kardiyovasküler yanıtlarla ilgili bulunduğunu ve amigdalanın santral çekirdeğinin kardiyovasküler regülasyonda önemli rolü olabileceğini düşündürmektedir. 52

Summary Cholinomimetic agents raise blood pressure and heart rate via central muscarinic receptors in various species. Central cardiovascular effects of cholinomimetic agents appear contradictory, with both pressor and bradycardic or tachycardic responses, which can largely be attributed to the dose, site and mode of administration and to the state of animal, i.e., conscious or anesthetized. Administration of cholinomimetics or cholinesterase inhibitors either intravenously or intracerebroventricularly produces an increase in blood pressure through their effects on various brain sites. Cholinergic presence was localized by an immunocytochemical method employing a monoclonal antiserum agonist choline acetyltransferase, the enzyme synthesizing ACh, in different brain reigons including amygdala. It is reported that especially the central nucleus of the amygdala takes an important role in cardiovascular responses to cholinergic stimulation by cholinergic agonists or cholinesterase inhibitors. The amygdaloid complex is well known to have rich neuronal connections with structures in hypothalamus and medulla oblangata, thought to be important for central cardiovascular regulation. The purpose of this study was to determine the differences between the cardiovascular responses of intravenous administration of a cholinesterase inhibitor, physostigmine, to anesthetized and conscious rats. In the present study it is also attempted to help clarify the role of the amygdala in central cardiovascular regulation. In the first part of the experiments, the pressor responses that are given to iv physostigmine by conscious rats are found to be smaller than the pressor responses given by the anesthetized rats. Also iv injections of physostigmine to conscious rats produced noticeable bradycardic responses while its injection to 53anesthetized rats produced tachycardic responses. These results indicate that central nervous system and especially the baroreceptor mechanisms that play an important role in cardiovascular regulation, can be depressed by urethane that is used to anesthetize the rats. In the second part of the experiments, the cardiovascular effects of icv administered cholinomimetic agent, carbachol, are observed on the rats with unilateral central nucleus of the amygdala lesion. The pressor responses that are observed from the rats with lesion are found to be smaller than the control group. These results indicate that the central nucleus of the amygdala has an important role in the pressor responses produced by the central cholinomimetic stimulation. 54