Arteria subclavia`nın çok kesitli bilgisayarlı tomografi (ÇKBT) ile morfometrik analizi

Abstract

Arteria subclavia (AS) merkezi sinir sistemini, üst ekstremiteyi ve toraksı kanlandıran, dalları ve kendisi klinik önem taşıyan bir arterdir. Koroner anjioplasti'de tercih edilebilen dallar vermesi gibi sebeplerle cerrahi branşların olduğu kadar, bazı vaskülitlerde etkilenmesi gibi sebeplerle de dâhili branşların ilgi alanındadır. AS'nin kanlandırdığı bölgelerin geniş ve önemli olması ve kritik bir noktada arteriyel bir kavşak görevinde bulunması, AS ve dalları ile ilgili morfometrik ve varyasyonel verilere klinik tıp sahasında ihtiyaç doğurmaktadır.Bu tez çalışmasında, 101 hastaya ait bilgisayarlı tomografi anjiografi görüntüleri (101 AS dextra, 101 AS sinistra) incelenmiştir. Varyasyonel vakalar tespit edilmiş, AS'nin ve dallarının orijin noktasındaki çapları ile beraber AS'nin iki tarafta başlangıç noktasında oluşan açılanmaları ölçülmüştür.Arteria subclavia'nın dalları için 13 farklı varyasyon nonlineer tarzda (A0, A1, A2, B0, B1, B3, B4, B5, B6, B7, C0, C1, C7 tipleri) tiplendirilmiştir (A0:%54, B0:33, diğer tipler:%13). Varyasyon tiplerinin cinsiyete ve lateralizasyona göre karşılaştırılmasında, kısmen birleştirilmiş varyasyon grupları arasında istatistikî olarak anlamlı fark bulunmamıştır. AS'nin kendisinin varyasyonel incelemesinde 1 kadın hastada aberrant AS dextra (ARSA)'ya rastlanmıştır.Arteria subclavia ve dallarının morfometrik verileri (ayrılma açısı ve başlangıç çap ölçümleri) cinsiyete ve lateralizasyona göre karşılaştırılmış, bu analiz neticesinde sadece başlangıç noktasında AS sinistra'nın çap ölçüm ortalamalarının (kadın:11.87±2.20 mm, erkek: 12.41±1.94 mm) her iki cinsiyette, AS dextra'ya ait çap ölçüm ortalamalarından (kadın:9.10±2.30 mm, erkek: 9.78±1.84 mm) istatistiki olarak anlamlı derecede yüksek olduğu tespit edilmiştir. Diğer parametrelerin cinsiyete ve lateralizasyona göre karşılaştırılmalarında istatistikî olarak anlamlı farklılıklar bulunmamıştır.Bu varyasyonlar, morfometrik veriler ve analizler, klinik tıp ve temel anatomi alanındaki anlamı ve önemi açısından bu alandaki literatür eşliğinde tartışılmıştır.Anahtar kelimeler: Arteria subclavia, ÇKBT, morfometri, varyasyon, ARSA.

Subclavian artery (SA) supplies blood to the central nervous system, upper extremity and thorax and SA itself and its branches are clinically important. For the reason that it yields preferable branches for the coronary angioplasty it concerns surgeons as well as physicians due to the effects observed on some types of vasculitis. As the area which the blood is being supplied into by SA are wide and important and its function is to serve as an crucial arterial intersection, morphometric data and variations regarding SA and its branches are needed in the field of medicine.In this thesis, Computed Tomography Angiography images of 101 patient (101 left SA, 101 right AS) were studied. Variational cases were detected and the angle appeared origin of SA as well as the diameters corresponding to the origin of SA and of its branches were measured.Thirteen different variations have been described while performing classification in non-linear base (A0, A1, A2, B0, B1, B3, B4, B5, B6, B7, C0, C1, C7 types) for the ramification patterns of subclavian artery (A0:54%, B0:33%, other types:13%). No significant differences were observed on partially united variation types between sexes and both sides. On the examination of SA itself, an aberrant right SA (ARSA) was detected on a female patient.Morphometric data of subclavian artery and of its branches (separation angle and initial diameter measurement) were studied in a comparative statistical analysis on the basis of sex and lateralization. This analysis showed statistically significant results only in the comparison of the mean diameters of SA at the starting point between sides, on both sexes [left SA: (female: 11.87±2.20 mm, male: 12.41±1.94 mm), right SA (female: 9.10±2.30 mm, male: 9.78±1.84 mm) (p<0.05). Concerning the comparisons made on the basis of sex and lateralization, no statistically significant difference was observed for the other measurements.These variations, morphometric data and analysis are discussed within the relevant clinical medicine and basic anatomy literature for their meaning and importance.Keywords: Subclavian artery, MDCT, morphometry, variation, ARSA.