Huzurevinde çalışan bakım personelinin yaşlılara karşı tutum ve ayrımcılık düzeyleri ile ilişkili faktörlerin belirlenmesi

Abstract

Demografik göstergelerdeki mevcut eğilimler dünyada ve Türkiye'de yaşlı nüfusun artacağını göstermektedir. Yaşlı nüfusun artışı ve buna eşlik eden sosyo-demografik değişimler, ailede bakım sorunlarının yaşanmasına ve kurum bakımının yaşlı birey ve aileleri tarafından tercih edilmesine neden olmaktadır. Yaşlı için ilk kez karşılaştığı bir ortam olan huzurevinde bakım personelinin bakım uygulamaları ve tutumu yaşlının uyumu açısından önemlidir. Huzurevlerinde çalışan hemşire sayısının yetersizliği nedeniyle yaşlı bakımını bakım personeli yürüttüğü için bu çalışma bakım personelinin yaşlılara ve yaşlı ayrımcılığına ilişkin tutumlarını belirlemek amacıyla tanımlayıcı olarak yapılmıştır. Araştırma, kamuya ait bir huzurevinde yapılmıştır. Araştırmanın evrenini aynı huzurevinde çalışan bakım personeli oluşturmaktadır. Araştırmada örneklem seçimine gidilmeden evrenin tamamına ulaşılması hedeflenmiştir ve araştırmayı kabul eden 108 kişiye ulaşılmıştır. Veri toplamada literatür incelemeleri sonucu oluşturulan sosyodemografik ve çalışma özellikleri soru formu, Kogan Yaşlılara Karşı Tutum Ölçeği (YKTÖ) ve Yaşlı Ayrımcılığı Tutum Ölçeği (YATÖ) kullanılmıştır. Araştırmaya katılan bakım personelinin yaş ortalaması 40.1±7.7 olarak bulunmuştur. Bu bireylerin %58.3'ü erkek, %85'i evli, %62'si ilköğretim mezunudur. Bakım personelinin huzurevinde çalışma süre ortalaması 80.1±56.9 aydır ve %91.7'sinin yaşlı bakım sertifikası vardır. Katılımcıların YKTÖ, YATÖ ve alt boyutlarından alınan puanlara göre tutumlarının olumlu olduğu bulunmuştur. YKTÖ puanları cinsiyet, aileden bir yaşlı ile yaşama durumuna; YATÖ puanları cinsiyet, algılanan gelir durumu, aileden bir yaşlı ile yaşama, yaşlı bakım sertifikası dışında bir eğitim alma, yaşlı bakımı eğitiminin gerekliliği, eğitim durumu ve bakım verirken yaşanan sorunlara göre farklılaşmaktadır. YKTÖ ile yaşlı ile aynı evde yaşama süresi arasında pozitif yönde düşük düzeyde ve anlamlı bir ilişki bulunmuştur. YATÖ toplam puanının değişkenliğinin belirlenmesinde %26 yaş (p=0.013), %34 eğitim (p= 0.001) ve %30 çalışma süresi (p= 0.005) değişkeninin yordayıcı olduğu ve toplamda YATÖ puanının %40.3'ünü yordadığı bulunmuştur.Sonuç olarak bakım personelinin tutum ve ayrımcılık düzeyleri olumlu yöndedir. Ayrımcılık değişkeni için yaş, eğitim ve çalışma süresi yordayıcı değişkenlerdendir.Anahtar Sözcükler: Huzurevi; Tutum; Yaşlılık; Yaşlı ayrımcılığı

Current trends in demographic indicators imply that the elderly population will increase both in Turkey and the world. The increase in elderly population and the related socio-demographic changes cause caregiving issues in the family. As a result, the elderly and their families prefer to seek institutional care. The care practices and attitudes of the nursing home personnel, which the elderly has faced for the first time, are important for their adaptation. As the elderly care is provided by the nursing home personnel due to the insufficient number of nurses at nursing homes, this descriptive study has been carried out to determine attitudes of the nursing home personnel towards the elderly as well as ageism. The study has been conducted at a public nursing home. The population of the study consists of the entire nursing home personnel working at this institution. The study aimed to reach the entire population without employing any sampling method, and 108 people, who agreed to participate in the study, were contacted. Socio-demographic and working characteristics questioning form, created in line with the literature review, Kogan's Attitudes toward Old People Scale (KOPS) and the Ageism Attitude Scale (AAS) were used during data collection. The average age of the nursing home personnel, who participated in the study, is 40.1±7.7. Of these individuals, 58.3% are male, 85% are married and 62% are primary school graduates. The average length of time the nursing home personnel has been employed at the nursing home is 80.1±56.9 months, and 91.7% of the nursing home personnel has certificates in elder care. The participants have positive attitudes according to the KOPS, AAS, and sub-dimension scores. KOPS scores change according to gender and whether there is an elderly living with their family; while AAS scores change according to gender, level of income, whether there is an elderly living with their family, receipt of any additional training other than the certificate for elder care, necessity of the training for elder care, level of education and problems faced during caregiving. There is a significant, positive and meaningful low-level relationship between KOPS and the length of time there is an elderly living with their family. Age (26%) (p=0.013), level of educational (34%) (p=0.001) and the length of time of employment (30%) (p=0.005) variables are predictive in determining the variation in the total AAS scores and these variables correctly predict 40.3% of the total ASS scores.In conclusion, the attitudes and ageism levels of the nursing home personnel are positive. Age, the level of educational and the length of time of employment are predictor variables for the ageism variable.Keywords: Nursing home; Attitude; Elderliness; Ageism.