9. sınıf öğrencilerinde internet bağımlılığı, siber zorbalık, siber mağduriyet ve anne-baba tutumları arasındaki ilişkinin belirlenmesi

Abstract

Çalışma, 9. sınıf öğrencilerinde internet bağımlılığı, siber zorbalık, siber mağduriyet ve anne-baba tutumları arasındaki ilişkinin belirlenmesi amacıyla tanımlayıcı olarak yapılmıştır.Çalışmada, bir il merkezinde bulunan liselerin; 9. sınıfında öğrenim gören, internet kullanan, çalışmaya katılmaya gönüllü olan ve velilerinden onam alınan 550 öğrenci örnekleme alınmıştır. Araştırmanın örnekleminde evreni bilinen örneklem seçme formülü kullanılmıştır. Nevşehir ili belediye sınırları içerisinde bulunan liselere numara verilerek sıralanmış ve rastgele sayılar tablosu kullanılarak anadolu liseleri, fen liseleri, imam hatip liseleri ile mesleki ve teknik liseler olmak üzere farklı dört lise türü belirlenmiştir. Çalışmanın yapılması için etik kurul onayı, kurum izni ve ebeveynlerden yazılı onam alınmıştır. Veriler; Öğrenci Kişisel Veri Toplama Formu, Young İnternet Bağımlılığı Ölçeği Kısa Formu, Siber Zorbalık Ölçeği, Siber Mağduriyet Ölçeği ve Algılanan Anne Baba Tutum Ölçeği kullanılarak toplanmıştır. Verilerin değerlendirilmesinde; tanımlayıcı istatistikler, Student t,Tek yönlü varyans analizi,Mann-Whitney U ve Kruskall Wallis, Post Hoc: Bonferroni testleri ile Spearman korelasyon analizi kullanılmıştır.Öğrencilerin %47.1'inin kendisine ait bilgisayar ya da tableti bulunduğu, %99.3'ünün kendine ait akıllı telefonunun olduğu, %44.9'unun haftada bir kez bilgisayar kullandığı, %44.9'unun bilgisayarı ya da %57.4'ünün akıllı telefon kullanım amacının video ya da film izlemek ve sosyal medya takibi olduğu belirlenmiştir. Young internet bağımlılığı ile siber zorbalık ölçeği arasında pozitif, zayıf doğrusal (r=0.335) ve siber mağduriyet ölçeği arasında negatif, zayıf doğrusal bir ilişki olduğu bulunmuştur (r=-0.345). Young internet bağımlılığı ile psikolojik özerklik ve kontrol/denetleme alt boyutları arasında negatif, çok zayıf doğrusal (r=-0.193; r=-0.158), kabul/ilgi alt boyutu arasında ise pozitif, çok zayıf doğrusal bir ilişki olduğu belirlenmiştir (r=0.231). Siber zorbalık ölçeği ile siber mağduriyet ölçeği arasında ise negatif, orta düzey doğrusal bir ilişki vardır (r=-0.436). Siber zorbalık ölçeği ile psikolojik özerklik ve kontrol/denetleme alt boyutları arasında negatif, çok zayıf doğrusal (r=-0.112; r=-0.182) ve kabul/ilgi alt boyutu arasında pozitif, çok zayıf doğrusal bir ilişki bulunmuştur (r=0.159). Siber mağduriyet ölçeği ile psikolojik özerklik ve kontrol/denetleme alt boyutları arasında pozitif, çok zayıf doğrusal (r=0.148; r=0.157) ve kabul/ilgi alt boyutu arasında negatif, çok zayıf doğrusal bir ilişki olduğu saptanmıştır (r=-0.200). Bu sonuçlar doğrultusunda, ergenlerde internet kullanımı ve risklerine (bağımlılık, siber zorbalık ve mağduriyet vb.) ilişkin ergenlere ve ebeveynlere yönelik eğitim programlarının düzenlenmesi önerilmektedir.

This study was conducted to determine the relationship between internet dependency, cyber bullying, cyber victimization in 9th class students and parent attitudes of them, as descriptive. The sample was constituted of 550 students who were attending to 9th class, used internet, and were voluntary to participate to the study and whom parents' consents were obtained. For the study; consents of ethical committee, institute and parents were obtained. Data was collected by using Student Individual Informative Form, Young's Internet Addiction Test-Short Form, Cyber bullying Scale, Cyber Victimization Scale and Perceived Parental Attitudes Scale. Descriptive statistics,Student t, One-way analysis of variance, Mann-Whitney U, Kruskall Wallis, and Post Hoc: Bonferroni tests with spearman correlation analysis were used to evaluate of the data. It is determined that 47.1% of the students had computer or tablet and 99.5% of them had Smartphone. Of the students; 44.9% used computer once a week, 44.9 used computer and 57.4% used Smartphone for watching video or film and following social media. There was a positive and poor linear relation between Young's internet addiction and Cyber bullying scale (r=0.335) while there was a negative and poor linear relation between internet addiction and cyber victimization (r=-0.345). However, relation between Young's internet addiction with psychological autonomy and control/checking sub dimensions was negative, very poor linear (r=-0.193; r=-0.158). The relation between internet addiction and acceptation/attention subscale was positive, very poor linear (r=0.231). There was a negative, midlevel linear relation between cyber bullying and cyber victimization scales (r=-0.436). It is found that there was a negative, very poor linear relation between cyber bullying with psychological autonomy and control/checking subscales (r=-0.112; r=-0.182), the relation with acceptation/attention was positive, very poor linear (r=0.159). Besides, there was a positive, very poor linear relation between cyber victimization scale with psychological autonomy and control/checking subscales (r=0.148; r=0.157) and the relation with acceptation/attention was negative, very poor linear (r=-0.200). According to these results, it is suggested that education programs relation to internet using in adolescents and risks (addiction, cyber bullying and victimization etc) for adolescents and their parents should be organized.