J. Locke ve G. W. F. Hegel`de hak kavramı

Abstract

Bu çalışmada, Locke ve Hegel'in felsefelerinde 'hak' kavramına ilişkin düşüncelerinin karşılaştırma yoluyla ortaya konması amaçlanmaktadır. Bu amaç için, çalışmada, hak kavramıyla ilişkisini kurdukları diğer kavramlar ve bu ilişkileri nasıl kurdukları ele alınmıştır.Locke'a göre, 'hak'kın kaynağı `doğa yasası`nda ya da `doğal ödevler`dedir. Locke'un doğal hak kuramı `doğa yasası`, `doğa durumu`, `doğanın ışığı` ve `doğal akıl` gibi kavramlar üzerinde temellenir. Ona göre, siyasal toplum ve devlet, ussal varlıklar olan bütün bireylerin rızasıyla tanınan anlaşmalar üzerine kurulur.Hegel'in `hak` anlayışı, bireyin istemesi ve aklı üzerine oturtulmuş Locke'un anlayışının karşısında konumlanmıştır. Hegel Locke'un hakka yaklaşımının aslında soyut olduğunu, yani yalnızca kavrama odaklanıp onun gerçekleşmesini bir kenara bıraktığını öne sürmektedir. O, hak idesinin gelişiminin soyut olandan somut bir biçime, yani devletteki ya da etik yaşamdaki yasalara doğru olduğunu düşünmektedir. Bu çalışmanın ilk vargısı, Locke'un 'hak' kavramı hakkındaki düşüncelerinin Hegel'in felsefi dizgesi içerisinde `Soyut Hak` diye başlıklandırdığı ancak erken bir aşamaya karşılık geldiğidir. Çalışmanın ikinci vargısıysa, Locke'un Hegel tarafından `soyut, biçimsel ve olumsuz` diye tanımlanan ve yalnızca soyut bir bireyin özgürlüğü üzerine oturtulan özgürlük anlayışının bizi köle-efendi arasındaki ilişkiyi olumlayan kusurlu bir özgürlüğe götüreceğidir.Anahtar Sözcükler: Hak, Doğal Hak, Doğa Yasası, Özgürlük, İstenç, Ödev, Us, Devlet.

In this study, it is purposed to put forth the thoughts of Locke and Hegel on the concept of 'right' in their philosophy through comparison. For this aim, in the study other notions that which they relate with the concept of right and how they relate them to each other are examined.According to Locke, the source of 'right' is in the `law of nature` or `natural duties`. Locke's natural right theory is grounded on the notions like `natural law`, `state of nature`, `light of nature` and `natural reason`. Due to him, political society and state rely upon agreements which is recognized with the consents of all individuals which are rational beings. Hegel's understanding of `right` is positioned against Locke's understanding which is grounded on individual's will and reason. Hegel argues that Locke's approach to right is actually abstract, i.e. focuses only to the concept and put asides the realization of the concept. He suggests that the dialectical progress of the idea of right is from abstract to a realized form, i.e. laws in a state or ethical life.This study's initial argument is that Locke's thoughts on the concept of 'right' corresponds only to a early moment in Hegel's philosophical system which he titled as `Abstract Right`. The second argument of the study is that Locke's understanding about freedom that grounds only on the freedom of an abstract individual which Hegel defines as `abstract, formal and negative` will mislead us to an inexact understanding of freedom which affirms the relation between lord and bondage.Key Words: Right, Natural Right, Law of Nature, Freedom, Will, Duty, Mind, State.