Dihidropiran türevlerinin halka kapanma metatez tepkimeleriyle stereoseçici sentezi

Abstract

Bu tez çalışmasının amacı, benzofuran ve benzotiyofen-sübstitüe homoallil alkollerden optikçe aktif heteroaril-sübstitüe dihidropiran türevlerinin sentezlenmesidir. Çalışmanın ilk bölümünde benzofuran ve benzotiyofen-sübstitüe homoallil alkol türevleri rasemat olarak sentezlenmiştir. Daha sonra elde edilen homoallil alkoller çeşitli lipaz enzimleriyle enzimatik rezolüsyon yöntemiyle enantiyomerce saflaştırılmıştır. Optikçe aktif homoallil alkoller O-allilleme ve O-proparjilleme yöntemleriyle çeşitli dien ve enin türevlerine dönüştürülmüştür. Son olarak da elde edilen bu türevler halka kapanma metatez tepkimesiyle yeni kiral heteroaril-sübstitüe dihidropiran yapılarına dönüştürülmüştür. Halka kapanma metatez tepkimelerinde 1. ve 2. Nesil rutenyum temelli Grubbs katalizörleri kullanılmıştır. Bu kiral dihidropiran türevleri literatürde mevcut değildir ve çeşitli biyolojik aktivite gösterme potansiyeline sahip bileşiklerdir.

The aim of this thesis is to synthesize optically active heteroaryl-substituted dihydropyran derivatives from benzofuran and benzothiophene substituted homoallyl alcohols. In the first part of the study, benzofuran and benzothiophene-substituted homoallyl alcohol derivatives were synthesized as racemic mixtures. The homoallyl alcohols obtained were then enantiomerically purified by enzymatic resolution with various lipase enzymes. Optically active homoallylic alcohols have been converted into various dien and enyne derivatives by O-allylation and O-propargylation methods. Finally, these resulting derivatives were converted to the new chiral heteroaryl-substituted dihydropyran structures by ring closing metathesis reaction. The 1st and 2nd generation ruthenium-based Grubbs catalysts were used in ring closing metathesis reactions. These chiral dihydropyran derivatives are not present in the literature and they have the potential of showing various biological activities.