II. Meşrutiyet Dönemi dergilerinde roman, hikâye ve tiyatro yazıları

Abstract

19. Yüzyılda yönünü Batı'ya çeviren Osmanlı Devleti değişmekte olan hayat şartla¬rını ta¬kip edebilmek adına 1839'da Tanzimat Fermanı'nı ilan eder. Bu ferman ile birlikte toplum siyasal, sosyal, ekonomik, kültürel vb. yönlerden köklü bir değişime tabi tutulur. Dönemin aydınları bu süreç içinde toplumu bilgilendirmek, eğitmek, yön vermek ve seslerini geniş kitlelere duyurabil¬mek için yayın organlarına başvururlar. 1908-1923 yılları arasında varlık gösteren süreli yayınlardaki roman, hikâye ve ti¬yatro ile ilgili yazılar bu çalışmanın kapsamını oluşturmaktadır. Sınırlandırılan dö¬nem içindeki kurmaca metinlerle ilgili yazıların tespiti, tasnifi ve değerlendirilmesi amacıyla Hakkı Tarık Us Kütüphanesi ile Milli Kütüphane dijital ortamda taranmış¬tır. Ulaşılan yazılar latin alfabe¬sine aktarılmıştır. Bu yazılar `Roman`, `Hikâye` ve `Tiyatro` ana başlıkları altında ele alınmış¬tır. Dönemin yazarları tarafından kurmaca türler hakkında ileri sürülen düşünceler tespit edilmiştir. Her bir tür kendi özelliklerine göre makalele¬rin bütününden hareket edilerek yapılan alıntılar dâhilinde değerlendirilmiştir. Dergiler¬deki yazılardan yapılan alıntıların imlasında Kubbealtı Lügatı esas alınırken diğer kısımlarda Türkçe Sözlük'e bağlı kalınmış¬tır.Anahtar Kelimeler: II. Meşrutiyet Dönemi, dergi, roman, hikâye, tiyatro.

In 19th century, the Ottoman Empire that turned its face to west declared the Gülhane Hatt-ı Hümayun (Rescript of Gülhane) in 1839 to follow the changing life conditions. With this Rescript, the society went through the changes in political, social, economical, cultural etc. In this process, educated people inform, educate, lead the society and they used media to make themselves heard widely. Novels, stories and writings about theatres in periodical publications between 1908 and 1923 composes the scope of this work. The Library of Hakkı Tarık Us and National Library was scanned digitally with the intention of detection, classification and evaluation about fictional texts in this restricted period. The ones which are on the scope of this work was translated into Latin Alphabet. These texts were reviewed in theree main topics as `Novel`, `Story` and `Theatre`. The ideas and thoughts about fictional genres have been identified. Each genre was evaluated by its own features as a whole. Kubbealtı Dictonary is based on spelling of quotation in the newspapers and for the other parts Turkish Dictonary is based.Keywords: 2nd Constitunial Era, magazine, novel, story, theatre.