Ahmet Hamdi Tanpınar`ın `Abdullah Efendi`nin Rüyaları` isimli eserinde kelime grupları

Abstract

Edebiyat dile dayanır. Şiirde, hikâyede, tiyatroda, romanda oluşturulan duygu, düşünce ve hayaller varlıklarını kelimelere borçludur. Dilde on binlerce kelime, ifade ve tabir şekli vardır. Edebiyat, duygu ve düşünceleri günlük dilden çok daha kuvvetli bir şekilde ifade eder. Edebiyatçıların seçtikleri kelimeler, bu kelimeleri bir araya getiriş biçimleri, kurdukları cümleler onları diğerlerinden faklı kılan ve ölümsüzleştiren unsurlardır. Bu düşünceden yola çıkarak yapılan çalışmada; eserlerinde kelimeleri ustalıkla bir araya getiren, çok güçlü bir dile sahip olan Ahmet Hamdi Tanpınar'ın `Abdullah Efendi'nin Rüyaları` isimli hikâyesindeki kelime grupları incelenmiştir. Çalışmadaki temel amaç, incelenen eser aracılığıyla Türkçe söz diziminde kelime gruplarının özelliklerini ortaya koymaktır.Kelime grupları söz diziminin en geniş ve detaylı konularından birisini teşkil etmektedir. Bu bakımdan çalışmamızda Türkiye Türkçesinde bulunan kelime grupları detaylı bir biçimde incelenmiştir. Çalışmamız; `Giriş`, `Türkiye Türkçesinde Kelime Grupları` ve `İnceleme` olmak üzere üç bölümden oluşmaktadır. `Giriş` bölümde yazarın hayatından, edebî şahsiyetinden ve başlıca eserlerinden bahsedilmiştir. `Türkiye Türkçesinde Kelime Grupları` bölümünde araştırmacıların kelime grupları ile ilgili tanımlamalarına, açıklamalarına ve sınıflandırmalarına yer verilmiş ve bazı açıklama ve sınıflandırmalar karşılaştırılmıştır. Bu karşılaştırmalardan yola çıkılarak çalışmamızda belli bir sınıflandırma esas alınmıştır. `İnceleme` bölümünde ise `Abdullah Efendi'nin Rüyaları` isimli hikâyedeki cümleler, kelime grupları bakımından taranmıştır. İnceleme, üç ana başlık etrafında şekillenmiştir. Birinci bölümde; kelime gruplarının yapısal özellikleri, ikinci bölümde; kelime gruplarının diğer kelime gruplarının yapısına nasıl katıldıkları, üçüncü bölümde ise cümlelerde hangi görevlerde kullanıldıkları belirlenmiştir.Çalışmanın sonunda, faydalanılan kaynaklara `Kaynakça` bölümünde yer verilmiştir.Anahtar Kelimeler: Ahmet Hamdi Tanpınar, Türkiye Türkçesi, kelime grubu, söz dizimi, Abdullah Efendi'nin Rüyaları

Literature depends on language. The feelings, thoughts and dreams created by poems, stories, theatre and novels owe their existence to words. Thousands of words, expressions and phrases take place in a language. Literature reflects the feelings and views more strongly than daily language.The words that men of letters choose, the way they bring those words together and the sentences they form are the factors that make them immortal and special compared to other language users. In that regard, this study analyses word groups of the well-known story `The Dreams of Abdullah Efendi` of Ahmet Hamdi Tanpınar, who is an influential user of language and places the words skilfully in his literary works. The main objective of the study is to reveal the features of word groups in Turkish syntax via examination of the story.Word groups constitute the most comprehensive and detailed aspect of syntax. For this reason, word groups within Turkish as spoken in Turkey are analysed in detail as part of that study. The study consist of three chapters; `Introduction`, `Word Groups in Turkish as Spoken in Turkey` and `Analysis`.In the chapter of `Introduction`, the author's life, literary personality and major works are addressed. In `Word Groups in Turkish as Spoken in Turkey`, the descriptions, explanations and classifications of researchers regarding word groups are indicated and some of the explanations and classifications are compared with each other. The study is based on a specific classification within the scope of the comparisons. In `Analysis` the sentences and word groups are screened in the story, `The Dreams of Abdullah Efendi`. The analysis is shaped under three main titles. In the first section structural features of word groups are determined; in the second section the way how the word groups are applied to other word groups' structures is evaluated and in the last section the word groups are examined according to the tasks they do in the sentences. All of References are cited at the end of the study.Key words: Ahmet Hamdi Tanpınar, Turkish as spoken in Turkey, word group, syntax, The Dreams of Abdullah Efendi