Abdominal histerektomi operasyonu uygulanan hastalarda deksmedetomidin veya ketamin infüzyonunun cerrahi stres üzerine etkilerinin karşılaştırılması

Abstract

Anestezi ve anestezik ajanlarla birlikte cerrahi girişim, sıvı ve elektrolit değişiklikleri, hemoraji, hipoksi ve daha birçok faktör vücut için bir stres olup sonuçta hipotalamo-hipofizer aktivitenin artışına yol açar. Hipofizer hormonların uyarısı ile kortizol, glukagon ve katekolaminler gibi katabolik hormonlar artarken, insülin ve testeron gibi anabolik hormonlar azalmaktadır.Cerrahi travmanın tetiklediği stres yanıt, patolojik bir süreç olarak kabul edilmektedir. Olguların perioperatif devreyi daha güvenli geçirmesinde stres yanıtın baskılanması önem kazanmaktadır.Elektif Abdominal histerektomi operasyonu planlanan 20-70 yaş arası ASA I-II grubu 50 hasta çalışmaya dahil edildi. Hastalar deksmedetomidin (grup D) ve ketamin (grup K) olmak üzere iki farklı gruba randomize edildi. Hastalara iki ayrı damar yolu açıldı ve biri infüzyon için diğeri kan almak için kullanıldı. Anestezi indüksiyonu grup D (n=25) hastalarına 10 dk sürede infüzyonla 1 ?g/kg yükleme dozu sonrası 0,2-0,7 ?g/kg/h deksmedetomidin infüzyonu verilirken, grup K (n=25) hastalarına 10 dk sürede infüzyonla 1 mg/kg yükleme dozu sonrası 0,5 mg/kg/h ketamin infüzyonu uygulandı. Standart olarak her iki gruba da 2 mg/kg propofol, 0,6 mg/kg rokuronyum bromür ve 1 ?g/kg fentanyl ile genel anestezi indüksiyonu yapıldıktan sonra idamede % 1,5-2,5 sevofluran ve %50 N2O/O2 karışımı kullanıldı. Her iki grupta operasyon boyunca noninvaziv kan basıncı, kalp atım hızı, SPO2, anestezi indüksiyonu öncesi, operasyon sırasında uterus klemplenirken ve operasyon sonrası 60. dk da glukoz, insülin, kortizol, ACTH, GH ölçümleri yapılarak değerleri kaydedildi.SAB, DAB, OAB ve KAH değerleri açısından trakeal entübasyon sonraki dönemlerde deksmedetomidin grubunda ketamin grubuna göre anlamlı olarak düşük bulunmuştur (p<0,05). Deksmedetomidin ve ketamin grupları karşılaştırıldığında yapılan ölçümlerde glukoz ve kortizol ortalamaları arasında istatistiksel farklılık gözlenmemiştir (p>0,05). Deksmedetomidinin uterus klemplendikten sonraki döneminde insülin sekresyonunu anlamlı miktarda düşürdüğü gözlenmiştir (p<0,05). Deksmedetomidin grubunda operasyon sırasında uterus klemplenirken ölçülen ACTH ve GH değerinde istatistiksel olarak anlamlı derecede yüksek bulunmuştur (p<0,05).Sonuç olarak; abdominal histerektomi uygulanan olgularda genel anestezi ile birlikte deksmedetomidin ve ketamin infüzyonlarının cerrahi stres üzerine etkilerini karşılaştırdığımız bu çalışmada, bu iki ilacın birbirine üstünlüğü olmadığı ancak deksmedetomidinin hemodinamik yanıtı ve cerrahi strese verilen metabolik ve endokrin yanıtı ketamine göre daha belirgin azalttığı saptanmış olup uygun olgu seçimi ile her iki ajanında kullanılabileceği kanısına varıldı.

Surgical interventions with anesthesic and anesthetic agents, fluid and electrolyte changes, hemorragia, hypoxia, and many other factors are different stress sources for the body that induces hypotalamic-pituitary activity. The catabolic hormones such as with the induction of pituitary hormones, cortisol, glucagone and catecholamines increases, but the anabolics such as insüline and testosterone are decreases.The stress response induced by surgical trauma, is accepted as a pathological process. A safe perioperative period for the cases needs supression of stress and it becomes important by the time.Elective abdominal hysterectomy planned 50 patients? group of ASA I-II within the ages of 20-70 included. The patients were randomised into two groups of dexmedetomidin and ketamine. The patients had two different intravenous way. One was for taking blood the other used for administering drugs. While infusing 0,2-0,7 µg/kg/h of dexmedetomidine after 1µg/kg loading dose within 10 minutes for the anesthesia induction of group D (n=25), the group K (n=25) received 0,5 mg/kg/h of ketamine infusion after loading dose of 1 mg/kg. As a standard procedure for geneal anesthesia induction, both groups received 2 mg/kg propofol, 0,6 mg/kg rocuronium bromide and 1 µg/kg of fentanyl and for maintenance sevoflurane % 1,5-2,5 and N2O/O2 mixture has been used. İn both groups, during the operation, before anesthesia induction and while the operation when the uterus clemped, the non-invasive blood pressure, heart beating rate, SPO2 values measured and recorded as well as postoperative values of glucose, insuline, cortisole, ACTH and GH.Dexmedetomidine group values were found significantly lower than ketamine group as compared according to SAB, DAB, OAB and KAB values (p<0,05). For the glucose and cortisole mean values, while comparing dexmedetomidine and ketamine group, no statistically significant result found (p>0,05). Significant decreasing of insuline after uterus clemping in dexmedetomidine group has been observed (p<0,05). Statistically significant increase of ACTH and GH values, while uterus clemping during the operation has been found in dexmedetomidine group (p<0,05).As a result, the effect of dexmedetomidine and ketamine infusions on surgical stress of the cases who received general anesthesia and undergone abdominal hysterectomy has been compared in this study, and found no difference between these two drugs but there is a significiant decreasing of hemodynamic, methabolic and endocrine response to surgical stress via usage of dexmedetomidine as compared ketamine group and as a conclusion, in suitable cases both agents can be used.