Seyyid Yahya Şirvânî`nin Şifaü`l-Esrâr`ı üzerinde tarihî dil bilgisi çalışması

Abstract

Bu çalışmada Süleymaniye Kütüphanesi Hacı Mahmud Efendi koleksiyonu, 2283 numarada kayıtlı olan Seyyid Yahyâ Şirvânî'nin Şifāü'l-Esrār adlı eseri üzerinde Tarihî Türkiye Türkçesinin gelişimi açısından bir inceleme yapılmıştır. Şifāü'l-Esrār, 14,15 ve 16. yüzyıllara ait belirlenen beş eserle ses ve biçim bilgisi açısından karşılaştırılmıştır.Şifāü'l-Esrār adlı `Sırların Şifası` şeklinde anlamlandırabileceğimiz eser, tasavvuf konuludur. Ayet ve hadislerden yararlanarak tasavvuf hakkında bilgiler vermektedir.Çalışmada Ön Söz, Giriş ve Sonuç bölümlerinin yanı sıra İnceleme, Metin, Dizin/Sözlük adlarında üç ana bölüm bulunmaktadır.İnceleme bölümünde eserin dil özellikleri ortaya çıkarılmış, önceki dönemlerin dil özellikleriyle karşılaştırılmıştır. Böylece, 16. yüzyılın bu esere yansımış dil özelliklerinin ve Tarihî Türkiye Türkçesinin gelişim sürecinin ortaya çıkarılması amaçlanmıştır. Bu gelişim sürecinde eserde dikkat çeken birkaç özellik kapalı e (ė) ünlüsünün kullanılması, Eski Anadolu Türkçesinde de bir süre, bazı eserlerde kullanılan, ancak Doğu Türkçesinde kullanılmaya devam eden bazı özelliklerinin bulunması, Türkiye Türkçesine yaklaşan bazı kullanımların bulunmasıdır.Metin kısmında Arap harfli metnin yazı çevirimi yapılmıştır.Dizin ve sözlük bölümünde eserde geçen kelimelerin anlamları, alfabe sırasıyla çekim ekleri, ardından varak ve satır numaraları verilmiştir.Anahtar Kelimeler: Şifāü'l-Esrār, Eski Anadolu Türkçesi, Seyyid Yahyâ Şîrvânî

In this study, Haji Mahmud Efendi Süleymaniye Library collection, which is registered in his book on the 2283 numbers Sayyid Yahya Shirvani Şifāü'l-Esrār Turkey were examined in terms of the historical development of Turkish. Şifāü'l-Esrār has been compared in terms of sound and morphology with the five works determined in the 14,15 and 16th centuries.Şifāü'l-Esrār's `Healing of Secrets` can be understood as the work, Sufism issue. He gives information about Sufism by using verses and hadiths. In the study, there are three main sections of Review, Text, Index / Dictionary as well as Preliminary, Introduction and Conclusion sections. In the study section, the language characteristics of the work were revealed and compared with the language characteristics of the previous periods. Thus, the 16th century was reflected in the language features of these historical artifacts and Turkey aimed to reveal the development process of Turkish. a few striking feature in the work in this development process closed e (e) the use of celebrities, a time in Old Anatolian Turkish, used in some of the works, but the presence of some of the features which continue to be used in the eastern Turkish, Turkey is the presence of some use to the upcoming Turkish. In the text, the text of the Arabic text was translated. Index and dictionary section of the words in the meaning of the words in the alphabet, respectively, drawing attachments, followed by foil and line numbers are given.Key Words: Şifāü'l-Esrār, Old Anatolian Turkish, Seyyid Yahyâ Şîrvânî