Abdussettar Efendi`nin `Medhal-i Fıkıh` isimli eserindeki metodu

Abstract

Çileli bir hayat sürdüğü anlaşılan Abdussettâr Efendi, Kırım savaşı (1853-1856) sebebiyle eğitim hayatına Kırım'dan sonra İstanbul, Kayseri ve tekrar İstanbul'da devam etmiş, ardından devletin çeşitli kademelerinde görev almış, aynı zamanda müderrislik de yapmıştır. Abdussettâr Efendi Osmanlı'nın son döneminde yaşamış, adı fazla duyulmayan ama başarısı ve eserleri ile döneminde bilinen, takdir edilen ve bugün de bilinmesi gereken Kırım'da doğup İstanbul'da yetişen bir ilim adamıdır. Abdussettâr Efendi, naiplik ve kadılık da yapmış, mesleğinin zirvesine ulaşmış fakat genç yaşta vefat etmiştir.Abdussettâr Efendi, Mecelle-i Ahkâm-ı Adliyye muharrirlerinden birisidir. Mekteb-i Nüvvab'da aynı adla dersini de okuttuğu bu esere şerh yazmaya başlamış fakat bitirmeye ömrü kifayet etmemiştir. Mecelle derslerini okuttuğu dönemde bu dersi öğrencilere sevdirmek ve dersi anlamalarına katkı sağlamak üzere Medhal-i Fıkıh adlı muhtasar bir risale yazmıştır. Abdussettâr Efendi'nin bu eseri, o dönemde yazılan ilk medhal-i fıkıh edebiyatı türlerinden biridir. Daha sonra çeşitli ilim adamları tarafından bu edebiyat üzerine öğrencilere yönelik kapsamlı ve yoğun çalışmalar yapılmıştır. Abdussettâr Efendi'nin `Medhal-i Fıkıh` İsimli Eserindeki Metodu adlı bu çalışmamızda medhal edebiyatı, Abdussettâr Efendi'nin hayatı ve muhtasar yazdığı Medhal-i Fıkıh isimli eseri incelenmiştir. Tezimiz giriş, birinci ve ikinci bölümden oluşmaktadır.Giriş bölümünde Abdussettâr Efendi'nin hayatı ve eserleri, tarihî ve resmi vesikalara dayandırılarak ortaya konulmuş ve eserleri kısaca değerlendirilmiştir. Yine bu bölümde aldığı unvan ve nişanları ile yaşadığı döneme kısaca değinilmiştir. Birinci bölümde fıkhın ve medhal-i fıkhın tanımı yapılmıştır. Yine bu bölümde medhal edebiyatının doğuşu ve bu alanda yazılan eserlere değinilmiştir. Aynı zamanda eserlerin ortak yönleri ortaya konulmuştur.İkinci bölümde Abdussettâr Efendi'nin Medhal-i Fıkıh risalesi incelenmiş, metot ve sistematiği üzerinde durulmuştur. Yine bu bölümde yazar hakkındaki bazı değerlendirmelere yer verilmiş ve sonuç bölümünde ise bir değerlendirme yapılmıştır.Başbakanlık Osmanlı Arşivi başta olmak üzere çeşitli yazma eserler kütüphanelerinden elde edilen resmi vesikaların ve orijinal eserlerin bazı nüshalarının fotoğrafları bibliyografyadan önce sunulmuştur. Eserin tamamı da bibliyografyadan sonra ekte sunulmuştur.

Abdussettâr Efendi, who is known to have a life of suffer, continued his education life in Crimea after the Crimean war (1853-1856) in Istanbul, Kayseri and again in Istanbul. He worked at various levels of the state and also worked as a professor.Abdussettâr Efendi is a scholar who born in Crimea and grow up in Istanbul in the last period of the Ottoman Empire, whose name is not much unheard of, but known for his success and works in his own term. Abdussettâr Efendi, also been a deputy and a judge (kadi), reached the peak of his profession, but died at a young age. Most importantly, Abdussettâr Efendi is, one of the writers of Mecelle-i Ahkam-i Adliyye. He started to write a commentary to this work in Mekteb-i Nuvvab which he also taught. But he passed away before he finished. When he taught Mecelle in his classes, he wrote a concise treatise called Medhal-i Fikh, in order to make students love this lesson and to help them understand the lesson. This work of Abdussettâr Efendi is different from other works in that it is one of the first. Then, extensive and intensive studies have been done towards students on this literature by various scientists.Abdussettâr Efendi was sincere and close with Ahmet Cevdet Pasha (d. 1312/1895) and was influenced by him as much as he was valued by him.In this study called, The Method of Abdussettar Efendi in his book titled `Medhal-i Fikh`, medhal literature, the life of Abdussettâr Efendi and his written Medhal-i Fikh were examined.Life and works of Abdussettâr Efendi were revealed based on their historical and official documents and their works were briefly evaluated in the introduction. Again in this section, the period of his life with the title and insignia is mentioned briefly.In the first chapter, the definition of fikh, medhal-i fikh and the birth of medhal literature and the works written in this field are mentioned.In the second chapter, the study of Abdussettâr Efendi's Medhal-i Fikh and its method and systematics were examined. Again in this section, some evaluations about the author are given and an evaluation is made in the conclusion section.The photographs of the official documents and some copies of the original works, which were obtained from the libraries of various manuscripts, especially from the Prime Ministry Ottoman Archives, were presented before the bibliography.